მელიტონ ბალანჩივაძე - გახსენება
24 დეკემბერს მელიტონ ბალანჩივაძეს 148 წელი შეუსრულდებოდა. ეს არ არის საიუბილეო თარიღი, მაგრამ ჩვენი მიზანიც ესაა:
საიუბილეო თარიღამდე დრო ჯერ კიდევ არის და იმედი გვაქვს, საზოგადოება ამ თარიღის აღსანიშნავად ისე მოემზადება, როგორც ქართული კულტურის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან მოღვაწეს - მელიტონ ბალანჩივაძეს შეეფერება.
დღეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვნად მიგვაჩნია საქართველოს ისტორიის იმ ფურცლების გულდასმით გადაფურცვლა, რომლებიც საუკუნეების მიჯნაზე მყოფ საქართველოზე მოგვითხრობენ.
ამ მოკლე პერიოდში ისტორიის კატაკლიზმებს შორის მოქცეულმა საქართველომ თითქოს ბუნების რაღაც ძალების დახმარებით შვა მთელი თაობა, რომელმაც უფსკრულის პირას მყოფი ქართული იდეის კიდევ ერთხელ გადარჩენა შეძლო. თუკი ჩვენს კულტურულ მემკვიდრეობაში დღეისთვის რაიმე ხელმოსაჭიდი ფასეულობა და სულიერება არსებობს, ეს ამ დიდი მოღვაწეების თავდადებული შრომის, ენთუზიაზმის, თავგანწირვისა და იდეისადმი ერთგულების შედეგია. სამწუხაროდ, ამ თაობას არ დასცალდა ახალი, თანამედროვე სამყაროს შესატყვისი ქართული იდენტობის ცნობიერებაში ისეთ შრეებამდე შემოტანა, რომელსაც ქართული საზოგადოება დღეს საყრდენად გამოიყენებდა.
..."ძალზე მოკლედ თუ ვიტყვით, მისი (იგულისხმება ილია ჭავჭავაძე. ავტორი) ძალისხმევა წარმოადგენს დრამატულ მცდელობას იმისა, რომ ქართული ისტორიის ნაფლეთებისაგან, პრეტერისტული თუ ეთნოგრაფიული ილუზიებისაგან, ისტორიული ძალების ნაშთებისა თუ ოპტიმიზმის სუსტი და, ხშირად, ილუზორული გამოვლინებებისაგან ქართული საზოგადოებისა და სახელმწიფოებრიობის იდეა აგებულიყო..."(ზ. ფირალიშვილი. «ილია: ისტორიული კონტექსტი და პიროვნება").
ვფიქრობთ, რომ ქართული საზოგადოება სწორედ ამ პერიოდის სულიერებას და დინამიურობას ვერ შეიგრძნობს სათანადოდ, ჩაჭიდებულია რა დემოკრატიისა და ლიბერალიზმის პოსტულატებს, უხეშად მანიპულირებს ამ ცნებებით და, საბოლოო ჯამში, ფუნდამენტალიზმად აქცევს მას.
ჰომო სოვიეტიკუსის ძერწვის პერიოდში საქართველოს საზოგადოება ისეთ ისტორიულ ნაპრალებში მოექცა, საიდანაც მხოლოდ მითოლოგიზებული წარმოდგენებიღა ასაზრდოებდა მის ნებელობას. საბჭოთა პერიოდში თანდათანობით განიდევნა ის ავანგარდული, შემოქმედებითი, ენთუზიასტური სული, რომელიც საუკუნის დასაწყისის საქართველოში უკლებლივ ყველგან სუფევდა.
"მელიტონ ბალანჩივაძის სახელობის სამუსიკო სკოლაში ვსწავლობდი ბათუმში და კაციშვილს არ გასჩენია აზრი, მოსწავლეებისათვის მოეყოლა, ვის სახელს ატარებდა სკოლა..."- ვკითხულობთ ვინმე დავითის ჩანაწერს ქართულ ვებგვერდზე. ბათუმის სასწავლებელი ერთ-ერთია მელიტონ ბალანჩივაძის დაარსებულ სკოლებს შორის. ეს სევდისმომგვრელი კომენტარი მიგვანიშნებს სწორედ იმ სიცარიელეზე, რომლის ამოვსებას ვერანაირი გაბედული რეფორმებით ვერ შევძლებთ, სანამ ჩვენ საკუთარ ინტელექტუალურ რესურსებს ინტენსიურად, ინტერდისციპლინირებული კვლევებით არ ავამოქმედებთ.
ვფიქრობთ, რომ სანამ ქართული საზოგადოება დღეს საკუთარი იდენტობის ძიებაში, ნიჰილიზმის და ფსევდოაღმოჩენების ქაოსურ კორიანტელში ბოლომდე არ გახვეულა, უპრიანი იქნებოდა, ფუნდამენტურად გადაგვეხედა ქართული ავანგარდის პერიოდისათვის. დარწმუნებულნი ვართ, დიმიტრი უზნაძისა თუ მელიტონ ბალანჩივაძისნაირი ადამიანების ნამოღვაწარში დღევანდელი, მაგალითად, განათლების რეფორმებისათვის ბევრი საინტერესო დასაყრდნობი მასალა აღმოჩნდება.
მელიტონ ბალანჩივაძე ქართული კულტურისათვის ერთ-ერთი გამორჩეული მოღვაწეა. მისი ისტორიული მნიშვნელობა დღეისათვის აღარ არის ფართო საზოგადოების ცნობიერებაში. ქართული კლასიკური მუსიკის საწყისებთან, პროფესიული მუსიკის განვითარებისათვის, ქართული ტრადიციული მუსიკის გადარჩენისათვის მისი წვლილი მხოლოდ მუსიკალურ სამყაროშია ცნობილი.
მელიტონ ბალანჩივაძე ავტორია არა მხოლოდ ქრონოლოგიურად პირველი ეროვნული ოპერისა, არამედ მისი კომპოზიციები სხვადასხვა მუსიკალურ ფორმებად პირველად შეიქმნა საქართველოში. ასეთია მისი რეჩიტატივი (ოპერიდან «დარეჯან ცბიერი" 1896/1936), კანტატა, «დიდება ზაჰესს" (1927) რომელიც პირველი ნიმუშია პლენარული მუსიკისა, საორკესტრო ნაწარმოები «ქართული ეროვნული მარში" (1921), რომანსები.
მიუხედავად საკომპოზიციო ტექნიკის არასრულყოფილებისა, რასაც სხვადასხვა ობიექტური თუ სუბიექტური მიზეზები უდევს საფუძვლად, უდავოა ბალანჩივაძის მელოდიის, კანტილენის გამომსახველობა. მელიტონ ბალანჩივაძის ისტორიული როლი სრულიადაც არ შემოიფარგლება მხოლოდ მისი კომპოზიციებით. უფრო მეტიც, ვიტყოდი, რომ კომპოზიტორი ბალანჩივაძე «დაიჩაგრა" საკუთარი ეროვნული მოღვაწეობის ხარჯზე. მელიტონ ბალანჩივაძის შემოქმედების გადახედვისას აუცილებელია ისტორიული კონტექსტის გათვალისწინება და მისი დიდი მოქალაქეობრივი პასუხისმგებლობა, რომელიც იმდენად შთამბეჭდავია, რომ საზოგადოებისაგან გაცნობიერებას იმსახურებს. ზაზა ფირალიშვილის სიტყვებით რომ ვთქვათ, მ. ბალანჩივაძე იყო «ვისაც სურდა და მზად იყო, ქართულ ეროვნულ იდეას, უფრო სწორად, ამ იდეის აქ და ახლა არსებობას მომსახურებოდა, (...) რათა შედეგად დამკვიდრებულიყო ერთი პლასტი მაინც ქართული სულიერებისა." (ზ. ფ. «ილია: ისტორიული კონტექსტი და პიროვნება")
სამწუხაროა, რომ ჩვენ, რომელიმე მემორიალურ დაფასთან მდგომნი, შესაძლოა ვერ ვხვდებოდეთ, თუ რატომ არის ესა თუ ის დაწესებულება მელიტონ ბალანჩივაძის სახელთან დაკავშირებული, ან რატომ არის ის ქართველებისათვის ისეთ სათაყვანებელ ადგილას დასაფლავებული, როგორიცაა ბაგრატის ტაძრის გალავანი.
მელიტონ ბალანჩივაძის ცხოვრება გარკვეულად განისაზღვრა 1880 წელს ფილიმონ ქორიძის საქართველოში დაბრუნებით. ფილიმონ ქორიძე (ცნობილი მომღერალი, ბანი) მსოფლიოს წამყვან საოპერო თეატრების სცენებზე წარმატებით გამოდიოდა და მელიტონ ბალანჩივაძის ნათესავი იყო დედის მხრდიდან. 1880 წლის 25 ივნისს თბილისში, არწრუნის თეატრში (შემდგომ გრიბოედოვის თეატრი), ფილიმონ ქორიძის კონცერტი გაიმართა, რაზედაც «დროება" წერდა: «..და ახლა, როდესაც მის (ფ. ქორიძის. ავტ.) ნიჭს თვით ევროპის ტეატრებშიაც ღირსეულად აფასებენ, არ გვივიწყებს ჩვენცა და არც თვითონ ავიწყდება, რომ რაც ბუნებას კაცისათვის ნიჭი მიუცია, პირველად თავის მამულს, თავის მოძმე მამულიშვილებს უნდა მოახმაროსო."
ამ მოკლე საგაზეთო ამონარიდიდანაც კარგად ჩანს ის სულისკვეთება, რაც ამ პერიოდის საქართველოში სუფევდა. ფილიმონ ქორიძემ დათმო თავისი კარიერა, პირადი კეთილდღეობა, დარჩა საქართველოში, პიანისტ მეუღლესთან (პეტერბურგელი პიანისტი ზინაიდა მიხაელოვნა ვორობიცი) ერთად, და მთელი თავისი შემდგომი ცხოვრება ქართული საგალობლების ჩაწერას მოანდომა, რითაც მან თავისი ცხოვრება ფასდაუდებელ და საშვილიშვილო საქმეს მიუძღვნა. მის გვერდით დადგა ახალგაზრდა მელიტონ ბალანჩივაძე.
«და თუ ბოლოს და ბოლოს ქართული მუსიკის უცვლელად შენახვას შევუდექი, მეტწილად მელიტონისა და ჩემი მეგობრების - აკაკის, გიორგი წერეთლის, დიმიტრი ყიფიანის რჩევა-წაქეზებით, მერე გავბედე... და ამ გამბედაობის დაფასება მომავალი თაობის საქმეა..." - ჰყვება ფილიმონ ქორიძე (პ.ხუჭუას მონოგრაფიის მიხედვით).
მელიტონიც თმობს თბილისის საოპერო თეატრში თავის ახალდაწყებულ კარიერას და, ფილიმონთან ერთად, 1883 წელს ქუთაისში გადადის. ფილიმონ ქორიძე და მელიტონ ბალანჩივაძე სათავეში უდგებიან დიდ ეროვნულ საქმეს - ქართული მუსიკის გადარჩენას.
ქუთაისში წასვლამდე, 13 მარტს მელიტონმა გამართა კონცერტი, თავისი დაარსებული, 12-კაციანი გუნდით. ასეთი ღონისძიებები დიდ ეროვნულ საქმედ აღიქმებოდა, რასაც იქ დამსწრე საზოგადოების ჩამონათვალიც - ილია ჭავჭავაძე, იაკობ გოგებაშვილი, ნიკო ცხვედაძე, ალექსანდრე ყაზბეგი და სხვ. - ადასტურებს. ამ დროს მელიტონი მხოლოდ 21 წლის იყო!
სამწუხაროდ, გაზეთის ფორმატი ქუთაისის პერიოდზე უფრო დეტალური თხრობის საშუალება არ გვაძლევს. არადა, ქუთაისი და იქ მოღვაწე ადამიანები მართლაც განსაკუთრებული მოვლენაა ქართული კულტურის ისტორიაში და განსაკუთრებულ შესწავლას იმსახურებს (ალბათ სწორედ ეს თემა უნდა იქცეს ქუთაისის მუზეუმის ცენტრალურ პროფილედ, მაგრამ ამაზე სხვა დროს).
1889 წელს პროფესიული დონის ასამაღლებლად მ. ბალანჩივაძე პეტერბურგში გაემგზავრა, სადაც მისი უფროსი ძმა, ნიჭიერი მხატვარი ვასილ ბალანჩივაძე დ.სარაჯიშვილის სტიპენდიანტი იყო. მ. ბალანჩივაძემ პეტერბურგში 28 წელი გაატარა. ამ პერიოდის მანძილზე ის სამშობლოში ყოფნას შვებულებების დროს მაინც ახერხებდა.
აქ მხოლოდ ძალიან მოკლედ ვახსენებთ პეტერბურგის პერიოდში გაწეულ ღვაწლს:
ანტონ რუბინშტეინი მელიტონს, როგორც ნიჭიერ სტუდენტს, სტუდენტური გაჭირვების პირველ წლებში ჩუქნის პიანინოს და ეხმარება სტიპენდიით.
მელიტონი პეტერბურგის კულტურულ საზოგადოებას დაუახლოვდა და, როგორც ჩანს, მისდამი კეთილგანწყობა დიდი იყო. პეტერბურგში, ისევე როგორც საქართველოში, მელიტონი ძირითადად საზოგადოებრივი ცხოვრებით არის დაკავებული. ამ დროისათვის რუსეთში უკვე დაარსებულია ყოველწლიური ე.წ. «ქართული საღამოები" (პირველი ჩატარდა 1861 წელს), რომლებიც დიდ ინტერესს იწვევს საზოგადოებაში. მ. ბალანჩივაძე სათავეში უდგება «ქართული საღამოების" მოწყობას და მას საყოველთაო ღირსშესანიშნაობად აქცევს. 1897 წლის 20 დეკემბერს შემდგარ რიგით 30-ე «ქართულ საღამოზე" პირველად აჟღერდა ნაწყვეტები პირველი ქართული ოპერიდან «თამარ ცბიერი." 1937 წელს მოსკოვში გამართული ქართული კულტურის დეკადისათვის ამ ოპერას ახალი რედაქციით "დარეჯან ცბიერი" ეწოდა. ოპერის პირველი გამოცემა 1901 წელს კ. ი. ბაგრატიონ-მუხრანსკიმ დააფინანსა. ოპერის ერთ-ერთ საბალეტო ნომერს სახელგანთქმული მოცეკვავე მარიუს პეტიპა ასრულებდა. აღსანიშნავია, რომ «ქართული საღამოები" საქველმოქმედო იყო და რუსეთში ქართველი სტუდენტების დახმარებას ემსახურებოდა.
მხოლოდ პეტერბურგში, ამ, 1903 წლის მონაცემებით, 3000-მდე ქართველი სტუდენტი სწავლობდა. ამ პერიოდის სათვისტომოები და მათი მოღვაწეობა თავისი ორგანიზებულობით, შინაარსით ცალკე თემაა და ბევრ საინტერესო ფურცელს შეიცავს, რომელიც, ჩვენი აზრით, დღევანდელ დიასპორის სამინისტროსაც გზამკვლევად გამოადგებოდა.
1901 წელს მელიტონის ცხოვრებაში მნიშვნელოვანი მოვლენა მოხდა - მან 100-მანეთიანი ლატარიით 200.000 მანეთი მოიგო. მისი მატერიალური მდგომარეობა გაუმჯობესდა და, შესაბამისად, მისი გულისხმიერების არეალიც გაიზარდა. ის ბევრს ეხმარებოდა და მნიშვნელოვანია, რომ მან პირველად გამოსცა მიხაილ გლინკას წერილების სრული კრებული, რაზედაც პროფ. ა.ვ. ოსოვსკი წერდა: «მ. ბალანჩივაძემ მ.ი. გლინკას წერილების სრული კრებულის გამოცემით თავის თავს ძეგლი აუგო..."
მ. ბალანჩივაძე აქვეყნებდა წერილებს ქართულ და რუსულ პრესაში, სადაც აქ მოყვანილი ამონარიდით მისი პოზიცია გამოკვეთილია: «ევგენი ონეგინის" სახელოვან ავტორს (იგ. პ. ჩაიკოვსკი. ავტ.) არ შეეფერებოდა, გადაეცმია ქართული თვითმყოფი და პატივსაცემი ჰანგისათვის მსუბუქი, მისთვის შეუფერები სამოსი და სრულებით უცხო და სხვა სახელით გაესტუმრებინა მსოფლიოში." - წერს მელიტონ ბალანჩივაძე ჩაიკოვსკის მიერ ბალეტ «მაკნატუნაში" გამოყენებული «იავნანას" შესახებ, რომელსაც ჩაიკოვსკიმ «არაბული ცეკვა» უწოდა. მანამდე, ენისელში, თავად ჯორჯაძის მამულში ეს სიმღერა ჩაიწერა ქართული მუსიკის დიდმა მოამაგემ იპოლიტოვ-ივანოვმა, ვისგანაც ჩაიკოვსკიმ ეს ნოტები მიიღო.
1895 წელს პეტერბურგში მყოფი მელიტონი, გაბრაზდა რა ვინმე რუს რეცენზენტზე, რომელიც სვანურ სიმღერას ველურს და პრიმიტიულს უწოდებდა, ჩავიდა სვანეთში, პირველად ჩაწერა რამდენიმე სვანური სიმღერა, თან წამოიყვანა სამი სვანი და ქუთაისში კონცერტები გამართა. მელიტონ ბალანჩივაძე პირველია ქართველ მუსიკოსთა შორის, ვინც საზოგადოებას სვანური სიმღერის მშვენება ამცნო. პეტერბურგის პერიოდშივე ჩაწერა მან კახური სიმღერები.
მელიტონ ბალანჩივაძის მეუღლე მარია ვასილიევა იყო და მათ ოთხი შვილი შეეძინათ. უფროსი, ნინო, ბავშვობაში გარდაიცვალა; თამარი, ნიჭიერი მხატვარი, 1943 წელს ლენინგრადის ბლოკადას ემსხვერპლა; გიორგი (ჯორჯ ბალანჩინი) ცნობილი ქორეოგრაფი, 1924 გასტროლებიდან აღარ დაბრუნებულა ახლად შექმნილ სსრკ-ში; ანდრია, ცნობილი ქართველი კომპოზიტორი და საზოგადო მოღვაწე, მამის გზის ღირსეული გამგრძელებელი გახლდათ.
1917 წელს მელიტონ ბალანჩივაძე საქართველოში ბრუნდება, სადაც ის 1937 წელს გარდაიცვალა.
სასიხარულოა, რომ ბალანჩივაძეების საგვარეულო ტრადიცია ქართული კულტურის სამსახურისათვის კვლავ გრძელდება. შვილიშვილებიდან ჯარჯი - პიანისტია, ცისკარა - ბალერინა, შვილთაშვილი ანტონი კი - მხატვარი.
ამ სტატიით ჩვენ ასევე გვსურს ხმა მივაწვდინოთ სათანადო უწყებებს. სწორედ დროული იქნებოდა, ახლა დაწყებულიყო მზადება, დაგეგმილიყო რამდენიმე პროექტი, რომელიც მელიტონ ბალანჩივაძის ნამოღვაწარს მიეძღვნებოდა. აუცილებლად მიგვაჩნია ბალანჩივაძის აუდიოჩანაწერების გამოცემა. დარწმუნებული ვართ, ასეთ პროექტში ჩვენი სასიქადულო ვოკალისტები სიამოვნებით მიიღებდნენ მონაწილეობას. სამწუხაროა, რომ მელიტონ ბალანჩივაძეზე მწირი ცნობების გარდა, ინტერნეტში არანაირი მასალა არ იძებნება. აქვე დავძენთ, რომ ქართული ინტერნეტ-საძიებლები სახელმწიფოს ერთ-ერთი პრიორიტეტი უნდა იყოს და ამ დიდი ხარვეზის სწრაფად ამოვსებას სხვადასხვა პროექტების დაფინანსებით უნდა ცდილობდნენ.
მარიკა ლაფაური-ბურკი
სტატიის მისამართი:
http://24saati.ge/index.php/category/culture/2010-12-20/12601.html
http://www.psnews.info/php/newsshow.php?lang=geo&t=1&uid=1399
Monday, December 20, 2010
Thursday, December 9, 2010
Airplane With A Gallbladder Attack
Why is glass transparent?
This question is not really new. I have heard before and could only vaguely recall the statements. Now she was asked by a friend whose daughter asked many years ago after it (the daughter was then 4 years, now she's pretty grown up, but Günter thanks for the repetition of the exciting question). When I tried to give an answer to the question now, I only became clear that what is essential for comprehension, in my own lecture on Solid state physics occurs. But the things I've never combined, as it is necessary to answer this question.
I would like to discuss the question of an orderly solid before I come to why this is true largely for glass, although glass is known to be an amorphous material. An ordered solid is a crystal. All atoms (or molecules) are arranged in rows perfectly regularly. This means that only certain local vibrations of the atoms and electrons of the specific suggestions are possible.
light turn is an electromagnetic vibration, which propagates in space. The word I would like to avoid radiation here as it is now occupied largely negative. But (coming from the sun) without light we could not live at all. The light consists of electric and magnetic fields, which alternate each other and produce. However, light is not material. Light can not directly collide with atoms. Light can excite the electrons of an atom to vibrate and when the frequency or the energy fit, the light can be absorbed. Here, a light portion, which is a quantum of light, destroys a photon and its energy absorbed by the atom. Energy conservation must be considered essential, which is one of the fundamental laws of physics (as long as a conversion of energy into mass or vice versa takes place - in line with the general relativity theory - but it is another form of energy and mass conservation law is the right again).
light is quantized and can only be given in portions or recorded. Since we do not get around it. Einstein has said in the explanation of the photoelectric effect and get the Nobel Prize (probably out of embarrassment - the special and general relativity were too controversial). Max Planck was the first not to take too seriously even though he himself used to calculate the black body radiation, a quantization of the light has accepted, but it has proven to be absolutely correct and heralded the beginning of quantum mechanics. The quantum mechanics to the theory of relativity was the second major paradigm shift in the physics of the twentieth century. With the paradigm shift is meant that the foundations on which rests the whole of physics (actually, it rests not at all) must be changed.
with the theory of relativity it was realized that there is no single length scale and not a single time in space. Everything depends on the state of motion of each observer. Space and time are therefore not given and there are objects in it but, but space and time determined only by the objects themselves. Quantum mechanics states that both matter and light (small) portions, ie Quantum is available. At the same time but both also wave character. This represents a contradiction to classical physics, because you would have said something either particle or wave. But according to the understanding of modern physics have things both properties and, depending on the type of observation (the experiment) occurs either one or the other property in appearance. Then not even the Greek philosophers have come, even though the have thought through almost all mentally. The emphasis is on "thought" not to know. In quantum physics is still to the fact that certain properties of objects with a given probability can be predicted and, in principle not with absolute certainty, but we do not want to go further.
Back to the light. It is not just so easily say, therefore, that light is absorbed or released only in certain portions can - no, there is the realization of many scholars and a half century behind it. And these portions, and quantization is the deeper reason why glass is transparent.
The electromagnetic radiation can have almost any wavelength. For the human eye, wavelengths are in a very small range between about 400 and 700 nanometers (abbreviated nm) are visible. The short wavelengths are to the eye as a blue light, the long visible as a red light. The other colors in between, or are mixtures of different wavelengths. If we call the transparent glass, we think that going through these visible wavelengths, but it says nothing about other wavelengths. In fact, glass for most of the other wavelengths is not transparent. Why is this so?
Because of quantum physics, light can only be taken in certain amounts of energy. But even in a solid all states are quantized in the interior, even here, the laws of quantum physics. Because of conservation of energy must now be the amount of energy of a photon (light quantum) is just the energy difference between two states in the solid state correspond to the absorption is possible. And herein lies the problem. In an ordered solid state because of the similarity of the atoms and the order of the energy states are uniform. In the whole object only certain transitions between these states are not uniform and arbitrary. This is the big difference from a disordered solid. In this account of the different atoms and molecules and due to the different degree of interaction because of the disordered arrangement of such a large inner chaos is present, found that virtually all possible energy states and all possible energy differences. It can virtually every photon is absorbed in accordance with the conservation of energy. The order makes the difference. Which is
internal states it is? There are both common, mechanical vibrations of the atoms and the other, the states of the electrons in the crystal. The joint vibrations of the atoms are so-called lattice vibrations, and since these are quantized Enter the name of phonons. These all have low energy and can absorb only small amounts of energy per absorption process. We have the size of the energy levels of light have not discussed in detail. The energy depends only on the wavelength of light. The shorter the wavelength, the greater the energy, and the longer the wavelength the smaller the energy. The small amounts of energy of the phonons therefore lead to an absorption of light in the long-wave infrared range, which is not perceived by the eye.
The electronic states have also due to the regular arrangement of atoms, only certain energy states that are described with the so-called energy bands. In the possible states can have only a single electron (if the spin is also observed in different conditions) can be accommodated, also again a consequence of quantum physics (keyword antisymmetry of electron states, and Pauli's exclusion principle). If it is completely full in a crystal such energy band, so the electrons can be excited only in states in an empty energy band with a lot more energy and this absorbed photon is in the short wavelength ultraviolet region, which is perceived by the eye no longer as well. For the visible light there is in ordered solids, but no other internal suggestions that could absorb the energy levels of visible light.
As mentioned earlier, glass is not a perfectly ordered crystal, but an amorphous solid. But glass is not there so much confusion as you might think would. Glass is very similar to quartz, a beautiful perfectly ordered crystal, namely rock crystal. However, in glass, other atom are added, so some confusion arises. About something greater distances across the atoms no longer lined up and it would at first sometimes the opportunities are lacking, so that all electrons can be accommodated in a chemical bond in the interior. But with the addition of an appropriate proportion of hydrogen, can the remaining electrons form a bond and there are no free electrons present, which can be excited at visible energies. The lattice vibrations are largely as in a perfect crystal. Because of the confusion still reigns in the glass, come in contrast to the perfect crystal electronic excitations to a small extent even at somewhat lower energies and lattice vibrations also to a small extent even at somewhat higher energies before, but these only go so minimal into the visible portion of the light spectrum that glass is virtually transparent . The transparency of glass
is ultimately the fact that there are no matching energy levels inside there that could absorb the energy of light. And this can only be understood in that both are to describe the energy of the light and the internal states of Glass by the laws of quantum physics.
This question is not really new. I have heard before and could only vaguely recall the statements. Now she was asked by a friend whose daughter asked many years ago after it (the daughter was then 4 years, now she's pretty grown up, but Günter thanks for the repetition of the exciting question). When I tried to give an answer to the question now, I only became clear that what is essential for comprehension, in my own lecture on Solid state physics occurs. But the things I've never combined, as it is necessary to answer this question.
I would like to discuss the question of an orderly solid before I come to why this is true largely for glass, although glass is known to be an amorphous material. An ordered solid is a crystal. All atoms (or molecules) are arranged in rows perfectly regularly. This means that only certain local vibrations of the atoms and electrons of the specific suggestions are possible.
light turn is an electromagnetic vibration, which propagates in space. The word I would like to avoid radiation here as it is now occupied largely negative. But (coming from the sun) without light we could not live at all. The light consists of electric and magnetic fields, which alternate each other and produce. However, light is not material. Light can not directly collide with atoms. Light can excite the electrons of an atom to vibrate and when the frequency or the energy fit, the light can be absorbed. Here, a light portion, which is a quantum of light, destroys a photon and its energy absorbed by the atom. Energy conservation must be considered essential, which is one of the fundamental laws of physics (as long as a conversion of energy into mass or vice versa takes place - in line with the general relativity theory - but it is another form of energy and mass conservation law is the right again).
light is quantized and can only be given in portions or recorded. Since we do not get around it. Einstein has said in the explanation of the photoelectric effect and get the Nobel Prize (probably out of embarrassment - the special and general relativity were too controversial). Max Planck was the first not to take too seriously even though he himself used to calculate the black body radiation, a quantization of the light has accepted, but it has proven to be absolutely correct and heralded the beginning of quantum mechanics. The quantum mechanics to the theory of relativity was the second major paradigm shift in the physics of the twentieth century. With the paradigm shift is meant that the foundations on which rests the whole of physics (actually, it rests not at all) must be changed.
with the theory of relativity it was realized that there is no single length scale and not a single time in space. Everything depends on the state of motion of each observer. Space and time are therefore not given and there are objects in it but, but space and time determined only by the objects themselves. Quantum mechanics states that both matter and light (small) portions, ie Quantum is available. At the same time but both also wave character. This represents a contradiction to classical physics, because you would have said something either particle or wave. But according to the understanding of modern physics have things both properties and, depending on the type of observation (the experiment) occurs either one or the other property in appearance. Then not even the Greek philosophers have come, even though the have thought through almost all mentally. The emphasis is on "thought" not to know. In quantum physics is still to the fact that certain properties of objects with a given probability can be predicted and, in principle not with absolute certainty, but we do not want to go further.
Back to the light. It is not just so easily say, therefore, that light is absorbed or released only in certain portions can - no, there is the realization of many scholars and a half century behind it. And these portions, and quantization is the deeper reason why glass is transparent.
The electromagnetic radiation can have almost any wavelength. For the human eye, wavelengths are in a very small range between about 400 and 700 nanometers (abbreviated nm) are visible. The short wavelengths are to the eye as a blue light, the long visible as a red light. The other colors in between, or are mixtures of different wavelengths. If we call the transparent glass, we think that going through these visible wavelengths, but it says nothing about other wavelengths. In fact, glass for most of the other wavelengths is not transparent. Why is this so?
Because of quantum physics, light can only be taken in certain amounts of energy. But even in a solid all states are quantized in the interior, even here, the laws of quantum physics. Because of conservation of energy must now be the amount of energy of a photon (light quantum) is just the energy difference between two states in the solid state correspond to the absorption is possible. And herein lies the problem. In an ordered solid state because of the similarity of the atoms and the order of the energy states are uniform. In the whole object only certain transitions between these states are not uniform and arbitrary. This is the big difference from a disordered solid. In this account of the different atoms and molecules and due to the different degree of interaction because of the disordered arrangement of such a large inner chaos is present, found that virtually all possible energy states and all possible energy differences. It can virtually every photon is absorbed in accordance with the conservation of energy. The order makes the difference. Which is
internal states it is? There are both common, mechanical vibrations of the atoms and the other, the states of the electrons in the crystal. The joint vibrations of the atoms are so-called lattice vibrations, and since these are quantized Enter the name of phonons. These all have low energy and can absorb only small amounts of energy per absorption process. We have the size of the energy levels of light have not discussed in detail. The energy depends only on the wavelength of light. The shorter the wavelength, the greater the energy, and the longer the wavelength the smaller the energy. The small amounts of energy of the phonons therefore lead to an absorption of light in the long-wave infrared range, which is not perceived by the eye.
The electronic states have also due to the regular arrangement of atoms, only certain energy states that are described with the so-called energy bands. In the possible states can have only a single electron (if the spin is also observed in different conditions) can be accommodated, also again a consequence of quantum physics (keyword antisymmetry of electron states, and Pauli's exclusion principle). If it is completely full in a crystal such energy band, so the electrons can be excited only in states in an empty energy band with a lot more energy and this absorbed photon is in the short wavelength ultraviolet region, which is perceived by the eye no longer as well. For the visible light there is in ordered solids, but no other internal suggestions that could absorb the energy levels of visible light.
As mentioned earlier, glass is not a perfectly ordered crystal, but an amorphous solid. But glass is not there so much confusion as you might think would. Glass is very similar to quartz, a beautiful perfectly ordered crystal, namely rock crystal. However, in glass, other atom are added, so some confusion arises. About something greater distances across the atoms no longer lined up and it would at first sometimes the opportunities are lacking, so that all electrons can be accommodated in a chemical bond in the interior. But with the addition of an appropriate proportion of hydrogen, can the remaining electrons form a bond and there are no free electrons present, which can be excited at visible energies. The lattice vibrations are largely as in a perfect crystal. Because of the confusion still reigns in the glass, come in contrast to the perfect crystal electronic excitations to a small extent even at somewhat lower energies and lattice vibrations also to a small extent even at somewhat higher energies before, but these only go so minimal into the visible portion of the light spectrum that glass is virtually transparent . The transparency of glass
is ultimately the fact that there are no matching energy levels inside there that could absorb the energy of light. And this can only be understood in that both are to describe the energy of the light and the internal states of Glass by the laws of quantum physics.
Friday, December 3, 2010
Kelley Ryden Blueprints
„ერთი საშინელი და ერთი ბედნიერი წელი“
მარიკა ლაფაური-ბურკი
ჰამბურგი
19 ნოემბერს ჰამბურგში შედგა ნინო ხარატიშვილის სპექტაკლის პრემიერა.
სპექტაკლში მონაწილეობს ნინო ბურდული.
„თუ შენ გემის აშენება გინდა, ხალხს კი ნუ შეყრი ხის და ფიცრის შესაგროვებლად, დავალებების გასაცემად და სამუშაოს დასანაწილებლად, არამედ ასწავლე ამ ადამიანებს ნატვრა დიდი უსაზღვრო ზღვისა“.
ანტუან დე სენტ-ეგზიუპერი
ნინო ხარატიშვილი გერმანიის კულტურულ ცხოვრებაში უკვე ცნობილი სახელია. მან 2007 წელს, 26 წლის ასაკში, თავისი დებიუტითვე (პიესის ავტორი და დადგმა „Z“ 2006) მიიპყრო საზოგადოების ყურადღება და დღეისათვის ის გერმანიის ერთერთი ახალგაზრდა ხელოვანია, რომელის წარმატებები აღარავის გაკვირვებას არ იწვევს. ნინო ხარატიშვილმა დაამთავრა თბილისის თეატრალური ინსტიტუტი და ჰამბურგის თეატრის აკადემია. ნინო წერს პიესებს, რომლებიც იდგმება გერმანიის სხვადასხვა თეატრებში. ის ასევე არის თეატრის რეჟისორი და დგავს თავისივე პიესებს. მის ლიტერატურულ ნაწარმოებებს და დადგმებს სხვადასხვა ჯილდო მათ შორის Adelbert-von-Chamisso-ს პრემია აქვს მიღებული, ხოლო მისი რომანი „ჟუჟა“ Buchpreis-ის მიერ საუკეთესო ოცეულშია შესული.
ნინო ხარატიშვილის შემოქმედება ის იშვიათი მოვლენაა, როცა ავტორი თავადვე არის დამდგმელი რეჟისორიც. ასეთია მისი ბოლო ნამუშევარიც, - „ჩემი ბედნიერების ყველაზე საშინელი წელი“. სპექტაკლის პრემიერა 19 ნოემბერს ჰამბურგის ლიხტჰოფის სცენაზე შედგა. წარმოდგენები მიმდინარე სეზონზე კიდევ 6 დეკემბრამდე გასტანს.
შემთხვევითია, რომ ავტორი მელოდრამის ფაბულას მისდევს,- „წინააღმდეგოგებს, რომლებიც სიყვარულს ეღობებიან“? (თომას კობნერი)
- „ვიტყოდი, რომ სასიყვარულო ისტორიები, ყველა სხვა ისტორიებთან შედარებით დიდ სივრცეზე პროექტირების საშუალებას იძლევიან. თითქოს ყველას განუცდია სიყვარული, ამასთანავე ის მუდმივად უტოპიურ ნატვრად წარმოგვესახება.“-ამბობს ნინო ხარატიშვილი თავის ინტერვიუში.
ნინო ხარატიშვილი უბრუნდება მელოდრამის შექმნის საწყის იმპულსებს, რომელებიც არისტოკრატიული ტრაგედიებისა და ბაროკოს იგავური სამყაროს საპირისპიროდ საფრანგეთის რევოლუციის
შემდეგ შეიქმნა. მელოდრამის ფორმის გაჩენით თეატრალურ ხელოვნებაში ახალი შინაარსობრივი ასპექტები მკვიდრდება. ნინო ხარატიშვილი თავის ახალ სპექტაკლში, „ჩემი ბედნიერების ყველაზე საშინელი წელი“ მიმართავს მელოდრამისათვის დამახასიათებელ ყველა ატრიბუტს და ქმნის ცოცხალ თეატრალურ სანახაობას, სადაც თეატრალური ხელოვნების ჟანრები და ფორმები, ცისარტყელის ფერებივით წყლის ერთ წვეთში, აირეკლება. მელოდრამის მთავარ თემას, - ბოროტთან დაპირისპირებას,- ავტორი საინტერესო შინაგან ფსიქოლოგიურ დრამად აქცევს. ამ ჟანრის დამახასიათებელ პათეტიურობას გარდაქმნის ნამდვილ „სათამაშო“ წარმოდგენად, სადაც მსახიობის ხელოვნება რამპის შუქში ექცევა და მას დიდი გამოწვევის წინაშე აყენებს.
.„მთავარი იყო, რომ თამაშობ არა ერთი გმირის ამბავს, არამედ თითქოს კალეიდოსკოპის სხვადასხვა სურათებს ქმნი მოზაიკის ფერადი ქვებით. მაქვს განცდა, რომ ყველანი ყვებიან ამ ბანალური ისტორიის საკუთარ ვერსიას. ეს პირველად განვიცადე თეატრში“. – აღნიშნავს სპექტაკლის ერთერთი მონაწილე ნინო ბურდული.
პიესის მთავარი გმირი ივი, ავტოკატასტროფაში ხვდება, რის შემდეგაც ის თავისი ცხოვრების ფრაგმენტებს იხსენებს. ეს ცნობილი მსახიობი ქალის დრამატული ცხოვრებაა, რომელსაც ბედისწერა მამა-შვილის (დარიოსი და რესო) საყვარლად გახდის. გმირების ამ საბედისწერო განლაგებას დარიოსის მეუღლისა და რესოს დედის ფიგურა ამძაფრებს, - გინეკოლოგი არიანა, რომლის მიერ გაკეთებული აბორტი, როგორც შემდეგ ირკვევა, ივს დედობის შანსს უსპობს.
ეს არის ერთი მხრივ თაყვანისმცემლებისაგან გაღმერთებული და განებივრებული, ხოლო მეორე მხრივ ოცნებებ დამსხვრეული ქალის ცხოვრება, რომელსაც მიუხედავად თავისი იქედნური ცხოვრების სტილისა, სპექტაკლის განმავლობაში თითქოს ედიტ პიაფის სულიერ სამყაროსთან მივყევართ. ედიტ პიაფი, თავის ბოლო ინტერვიუში (1962) შეკითხვაზე, რა სჭირდება ქალს, რომ ბედნიერი იყოს? – პიაფი პასუხობს – სიყვარული. - რა არის მისი მოწოდება? – სიყვარული. რა არის მთავარი თქვენს ცხოვრებაში? - სიყვარული და ჩემი საქმიანობა, - იმეორებს ედიტ პიაფი, რომლის ცხოვრება მხოლოდ ერთი დიდი ნატვრა იყო სიყვარულზე. პიაფის ბიოგრაფია მისი სულიერების გარეშე ერთი ბანალური მელოდრამა იქნებოდა. იმავე ინტერვიუს ბოლოს პიაფი მოკლედ პასუხობს: „ხელმეორედაც ზუსტად ასევე ვიცხოვრებდი“.
ნინო ხარატიშვილის გმირი ივი კი, სულიერებას ამ სასიყვარულო ისტორიების მიღმა ეძებს, ის საკუთარი იდენტურობის დანახვას ცდილობს. გმირის დამოკიდებულება თავის თავთან ამბივალენტურია: „ეს არის ჩემი ბედნიერების ერთი საშინელი და ერთი ბედნიერი წელი“.
ავტორი გამიზნულად მიმართავს, საპნის ოპერისათვის დამახასიათებელ პერსონაჟების ერთმანეთში გადახლართულ ბანალურ ისტორიას და კლიშეების გვერდის ავლით მხატვრულ ფორმას ქმნის. სწორედ მასალასთან ასეთი გაბედული დამოკიდებულება უნდა ჩაითვალოს ნინო ხარატიშვილის ნიჭის დადასტურებად. საინტერესოდ მოძებნილი ფორმა, მისი ორიგინალური კონცეფცია ორდინალურ და სენტიმენტალურ სიუჟეტს ესთეტურად გარდაქმნის, ადამიანურ განცდებს სიცოცხლის დინებაში აბრუნებს და შემოქმედებითად განაზოგადებს. ავტორი თავის დასსთან ერთად სპექტაკლის განმავლობაში ზომიერების შეგრძნების ერთგული რჩება, რაც ავტორის ალღოზე მიუთითებს.
ავტორის დამოკიდებულება ფორმასთან მიმართებაში განსაკუთრებით საინტერესოა მის რეჟისორულ გადაწყვეტაში.
პიესის ყველა გმირებს სცენაზე ქალები ახორციელებენ. ერთი და იგივე მსახიობები ოსტატურად მოფიქრებულ მიზანსცენებში გამუდმებით ცვლიან როლებს, ისე რომ ყველა მონაწილე, ყველა როლს თამაშობს. შეუცვლელი და სტატიური რჩება მხოლოდ „გარეთა“ ანუ ფიზიკური ივი, (ვერენა რაინხარდტი) რომელიც თავისი ნამდვილი სახის ამოცნობას ცდილობს. მსახიობები როლებისათვის დაფიქრებით არიან შერჩეულნი, ისინი თავიანთი ტემპერამენტით და გარეგნობით ერთმანეთთან კონტრასტს ქმნიან. მიუხედავად ამისა, ეს ფიგურები რეჟისორის კონცეფციით ერთ საერთო და განზოგადოებულ სახეს ძერწავენ, რაც სპექტაკლის მხატვრული ღირებულებისათვის განსაკუთრებით აღნიშვნას იმსახურებს.
სპექტაკლის მსვლელობის მანძილზე არც ერთი დუნე მომენტი არ არის, მას თავისი საკუთარი რიტმი გააჩნია, რომელიც მაყურებელს თანამონაწილედ აქცევს. ეს სპექტაკლის წარმატების ერთერთი მთავარი კომპონენტია.
სამწუხაროდ, ამ წერილში სათითაოდ ვერ დავახასიათებთ სპექტაკლში მსახიობების მიერ შესანიშნავად შექმნილ სახეებს. ივის როლის შემსრულებელი ვერენა რაინხარდი, რომელიც გერმანიაში ერთერთი ცნობილი დრამატული მსახიობია, აღნიშნავს, რომ ნინო ხარატიშვილთან მუშაობა საინტერესოა მისთვის და ის ყოველთვის სიამოვნებით ღებულობს ნინოს მიერ შემოთავაზებულ როლებს.
ჩვენს წერილში გვერდს ვერ ავუვლით სპექტაკლში ნინო ბურდულის მონაწილოებას. ნინო ხარატიშვილი აღნიშნავს, რომ მისთვის ნინო ბურდულთან მუშაობის არჩევანი ნინო ბურდულის სამსხიობო ოსტატობამ განაპირობა და ასევე სურვილმა, რომ ემუშავა ქართველ კოლეგასთან ერთად.
ნინო ბურდულმა თავის გერმანელ კოლეგებთან ერთად რეკორდული დროში, ხუთი კვირის განმავლობაში გაიარა რეპეტიციები. მართალია, ნინო ბურდული ფლობს გერმანულ ენას, მაგრამ ალბათ ყველა დამეთანხმება, რომ უცხო ენაზე და უცხო სცენაზე თამაში ნინო ბურდულისათვის დიდი გამოწვევა იყო. „ჩემთვის მნიშვნელოვანია, რომ ნინო ხარატიშვილი არ წასულა რაიმე კომპრომისზე მსახიობების შერჩევისას. ამ მხრივ იდეალური ანსამბლი იყო შეკრებილი, როგორც მუსიკალური კამერული ანსამბლი, სადაც ყველა სოლისტია“, - გვიამბობს ნინო ბურდული.
სპქეტაკლის მხატვრული გაფორმება (ზილკე რუდპლფი, დანიელა ჰერცბურგი, კოსტუმები - გუნა მაიერი) რეჟისორის კონცეფციის საინტერესო ვიზუალური გადაწყვეტაა. სცენა არის ერთი გაშლილი თეთრი ფურცელი, რომელზედაც სპექტაკლის განმავლობაში ისტორია „იწერება“.
ნინო ხარატიშვილი თავისი შემოქმედებით გვთავაზობს საინტერესო პერსპექტივებს, სადაც მაყურებელი გულგრილი ვერ დარჩება და ავტორს სულიერების საძიებლად ნამდვილად თან გაჰყვება, ისე, როგორც ეს ზღაპრებში ხდება ხოლმე. ეს არის ის იმპულსი, რასაც ხელოვნებისაგან მოველით.
ვუსურვებთ ნინო ხარატიშვილს და მის გულშემატკივრებს მომავალ წარმატებებს და იმედი გვაქვს, ქართველი მაყურებელსაც მიეცემა საშუალება, რომ ახალგაზრდა შემოქმედს თავის სამშობლოში გაეცნოს.
27.11.2010
გამოქვეყნდა 24 საათში.
http://24saati.ge/index.php/category/culture/theatre/2010-11-29/11902.html
მარიკა ლაფაური-ბურკი
ჰამბურგი
19 ნოემბერს ჰამბურგში შედგა ნინო ხარატიშვილის სპექტაკლის პრემიერა.
სპექტაკლში მონაწილეობს ნინო ბურდული.
„თუ შენ გემის აშენება გინდა, ხალხს კი ნუ შეყრი ხის და ფიცრის შესაგროვებლად, დავალებების გასაცემად და სამუშაოს დასანაწილებლად, არამედ ასწავლე ამ ადამიანებს ნატვრა დიდი უსაზღვრო ზღვისა“.
ანტუან დე სენტ-ეგზიუპერი
ნინო ხარატიშვილი გერმანიის კულტურულ ცხოვრებაში უკვე ცნობილი სახელია. მან 2007 წელს, 26 წლის ასაკში, თავისი დებიუტითვე (პიესის ავტორი და დადგმა „Z“ 2006) მიიპყრო საზოგადოების ყურადღება და დღეისათვის ის გერმანიის ერთერთი ახალგაზრდა ხელოვანია, რომელის წარმატებები აღარავის გაკვირვებას არ იწვევს. ნინო ხარატიშვილმა დაამთავრა თბილისის თეატრალური ინსტიტუტი და ჰამბურგის თეატრის აკადემია. ნინო წერს პიესებს, რომლებიც იდგმება გერმანიის სხვადასხვა თეატრებში. ის ასევე არის თეატრის რეჟისორი და დგავს თავისივე პიესებს. მის ლიტერატურულ ნაწარმოებებს და დადგმებს სხვადასხვა ჯილდო მათ შორის Adelbert-von-Chamisso-ს პრემია აქვს მიღებული, ხოლო მისი რომანი „ჟუჟა“ Buchpreis-ის მიერ საუკეთესო ოცეულშია შესული.
ნინო ხარატიშვილის შემოქმედება ის იშვიათი მოვლენაა, როცა ავტორი თავადვე არის დამდგმელი რეჟისორიც. ასეთია მისი ბოლო ნამუშევარიც, - „ჩემი ბედნიერების ყველაზე საშინელი წელი“. სპექტაკლის პრემიერა 19 ნოემბერს ჰამბურგის ლიხტჰოფის სცენაზე შედგა. წარმოდგენები მიმდინარე სეზონზე კიდევ 6 დეკემბრამდე გასტანს.
შემთხვევითია, რომ ავტორი მელოდრამის ფაბულას მისდევს,- „წინააღმდეგოგებს, რომლებიც სიყვარულს ეღობებიან“? (თომას კობნერი)
- „ვიტყოდი, რომ სასიყვარულო ისტორიები, ყველა სხვა ისტორიებთან შედარებით დიდ სივრცეზე პროექტირების საშუალებას იძლევიან. თითქოს ყველას განუცდია სიყვარული, ამასთანავე ის მუდმივად უტოპიურ ნატვრად წარმოგვესახება.“-ამბობს ნინო ხარატიშვილი თავის ინტერვიუში.
ნინო ხარატიშვილი უბრუნდება მელოდრამის შექმნის საწყის იმპულსებს, რომელებიც არისტოკრატიული ტრაგედიებისა და ბაროკოს იგავური სამყაროს საპირისპიროდ საფრანგეთის რევოლუციის
შემდეგ შეიქმნა. მელოდრამის ფორმის გაჩენით თეატრალურ ხელოვნებაში ახალი შინაარსობრივი ასპექტები მკვიდრდება. ნინო ხარატიშვილი თავის ახალ სპექტაკლში, „ჩემი ბედნიერების ყველაზე საშინელი წელი“ მიმართავს მელოდრამისათვის დამახასიათებელ ყველა ატრიბუტს და ქმნის ცოცხალ თეატრალურ სანახაობას, სადაც თეატრალური ხელოვნების ჟანრები და ფორმები, ცისარტყელის ფერებივით წყლის ერთ წვეთში, აირეკლება. მელოდრამის მთავარ თემას, - ბოროტთან დაპირისპირებას,- ავტორი საინტერესო შინაგან ფსიქოლოგიურ დრამად აქცევს. ამ ჟანრის დამახასიათებელ პათეტიურობას გარდაქმნის ნამდვილ „სათამაშო“ წარმოდგენად, სადაც მსახიობის ხელოვნება რამპის შუქში ექცევა და მას დიდი გამოწვევის წინაშე აყენებს.
.„მთავარი იყო, რომ თამაშობ არა ერთი გმირის ამბავს, არამედ თითქოს კალეიდოსკოპის სხვადასხვა სურათებს ქმნი მოზაიკის ფერადი ქვებით. მაქვს განცდა, რომ ყველანი ყვებიან ამ ბანალური ისტორიის საკუთარ ვერსიას. ეს პირველად განვიცადე თეატრში“. – აღნიშნავს სპექტაკლის ერთერთი მონაწილე ნინო ბურდული.
პიესის მთავარი გმირი ივი, ავტოკატასტროფაში ხვდება, რის შემდეგაც ის თავისი ცხოვრების ფრაგმენტებს იხსენებს. ეს ცნობილი მსახიობი ქალის დრამატული ცხოვრებაა, რომელსაც ბედისწერა მამა-შვილის (დარიოსი და რესო) საყვარლად გახდის. გმირების ამ საბედისწერო განლაგებას დარიოსის მეუღლისა და რესოს დედის ფიგურა ამძაფრებს, - გინეკოლოგი არიანა, რომლის მიერ გაკეთებული აბორტი, როგორც შემდეგ ირკვევა, ივს დედობის შანსს უსპობს.
ეს არის ერთი მხრივ თაყვანისმცემლებისაგან გაღმერთებული და განებივრებული, ხოლო მეორე მხრივ ოცნებებ დამსხვრეული ქალის ცხოვრება, რომელსაც მიუხედავად თავისი იქედნური ცხოვრების სტილისა, სპექტაკლის განმავლობაში თითქოს ედიტ პიაფის სულიერ სამყაროსთან მივყევართ. ედიტ პიაფი, თავის ბოლო ინტერვიუში (1962) შეკითხვაზე, რა სჭირდება ქალს, რომ ბედნიერი იყოს? – პიაფი პასუხობს – სიყვარული. - რა არის მისი მოწოდება? – სიყვარული. რა არის მთავარი თქვენს ცხოვრებაში? - სიყვარული და ჩემი საქმიანობა, - იმეორებს ედიტ პიაფი, რომლის ცხოვრება მხოლოდ ერთი დიდი ნატვრა იყო სიყვარულზე. პიაფის ბიოგრაფია მისი სულიერების გარეშე ერთი ბანალური მელოდრამა იქნებოდა. იმავე ინტერვიუს ბოლოს პიაფი მოკლედ პასუხობს: „ხელმეორედაც ზუსტად ასევე ვიცხოვრებდი“.
ნინო ხარატიშვილის გმირი ივი კი, სულიერებას ამ სასიყვარულო ისტორიების მიღმა ეძებს, ის საკუთარი იდენტურობის დანახვას ცდილობს. გმირის დამოკიდებულება თავის თავთან ამბივალენტურია: „ეს არის ჩემი ბედნიერების ერთი საშინელი და ერთი ბედნიერი წელი“.
ავტორი გამიზნულად მიმართავს, საპნის ოპერისათვის დამახასიათებელ პერსონაჟების ერთმანეთში გადახლართულ ბანალურ ისტორიას და კლიშეების გვერდის ავლით მხატვრულ ფორმას ქმნის. სწორედ მასალასთან ასეთი გაბედული დამოკიდებულება უნდა ჩაითვალოს ნინო ხარატიშვილის ნიჭის დადასტურებად. საინტერესოდ მოძებნილი ფორმა, მისი ორიგინალური კონცეფცია ორდინალურ და სენტიმენტალურ სიუჟეტს ესთეტურად გარდაქმნის, ადამიანურ განცდებს სიცოცხლის დინებაში აბრუნებს და შემოქმედებითად განაზოგადებს. ავტორი თავის დასსთან ერთად სპექტაკლის განმავლობაში ზომიერების შეგრძნების ერთგული რჩება, რაც ავტორის ალღოზე მიუთითებს.
ავტორის დამოკიდებულება ფორმასთან მიმართებაში განსაკუთრებით საინტერესოა მის რეჟისორულ გადაწყვეტაში.
პიესის ყველა გმირებს სცენაზე ქალები ახორციელებენ. ერთი და იგივე მსახიობები ოსტატურად მოფიქრებულ მიზანსცენებში გამუდმებით ცვლიან როლებს, ისე რომ ყველა მონაწილე, ყველა როლს თამაშობს. შეუცვლელი და სტატიური რჩება მხოლოდ „გარეთა“ ანუ ფიზიკური ივი, (ვერენა რაინხარდტი) რომელიც თავისი ნამდვილი სახის ამოცნობას ცდილობს. მსახიობები როლებისათვის დაფიქრებით არიან შერჩეულნი, ისინი თავიანთი ტემპერამენტით და გარეგნობით ერთმანეთთან კონტრასტს ქმნიან. მიუხედავად ამისა, ეს ფიგურები რეჟისორის კონცეფციით ერთ საერთო და განზოგადოებულ სახეს ძერწავენ, რაც სპექტაკლის მხატვრული ღირებულებისათვის განსაკუთრებით აღნიშვნას იმსახურებს.
სპექტაკლის მსვლელობის მანძილზე არც ერთი დუნე მომენტი არ არის, მას თავისი საკუთარი რიტმი გააჩნია, რომელიც მაყურებელს თანამონაწილედ აქცევს. ეს სპექტაკლის წარმატების ერთერთი მთავარი კომპონენტია.
სამწუხაროდ, ამ წერილში სათითაოდ ვერ დავახასიათებთ სპექტაკლში მსახიობების მიერ შესანიშნავად შექმნილ სახეებს. ივის როლის შემსრულებელი ვერენა რაინხარდი, რომელიც გერმანიაში ერთერთი ცნობილი დრამატული მსახიობია, აღნიშნავს, რომ ნინო ხარატიშვილთან მუშაობა საინტერესოა მისთვის და ის ყოველთვის სიამოვნებით ღებულობს ნინოს მიერ შემოთავაზებულ როლებს.
ჩვენს წერილში გვერდს ვერ ავუვლით სპექტაკლში ნინო ბურდულის მონაწილოებას. ნინო ხარატიშვილი აღნიშნავს, რომ მისთვის ნინო ბურდულთან მუშაობის არჩევანი ნინო ბურდულის სამსხიობო ოსტატობამ განაპირობა და ასევე სურვილმა, რომ ემუშავა ქართველ კოლეგასთან ერთად.
ნინო ბურდულმა თავის გერმანელ კოლეგებთან ერთად რეკორდული დროში, ხუთი კვირის განმავლობაში გაიარა რეპეტიციები. მართალია, ნინო ბურდული ფლობს გერმანულ ენას, მაგრამ ალბათ ყველა დამეთანხმება, რომ უცხო ენაზე და უცხო სცენაზე თამაში ნინო ბურდულისათვის დიდი გამოწვევა იყო. „ჩემთვის მნიშვნელოვანია, რომ ნინო ხარატიშვილი არ წასულა რაიმე კომპრომისზე მსახიობების შერჩევისას. ამ მხრივ იდეალური ანსამბლი იყო შეკრებილი, როგორც მუსიკალური კამერული ანსამბლი, სადაც ყველა სოლისტია“, - გვიამბობს ნინო ბურდული.
სპქეტაკლის მხატვრული გაფორმება (ზილკე რუდპლფი, დანიელა ჰერცბურგი, კოსტუმები - გუნა მაიერი) რეჟისორის კონცეფციის საინტერესო ვიზუალური გადაწყვეტაა. სცენა არის ერთი გაშლილი თეთრი ფურცელი, რომელზედაც სპექტაკლის განმავლობაში ისტორია „იწერება“.
ნინო ხარატიშვილი თავისი შემოქმედებით გვთავაზობს საინტერესო პერსპექტივებს, სადაც მაყურებელი გულგრილი ვერ დარჩება და ავტორს სულიერების საძიებლად ნამდვილად თან გაჰყვება, ისე, როგორც ეს ზღაპრებში ხდება ხოლმე. ეს არის ის იმპულსი, რასაც ხელოვნებისაგან მოველით.
ვუსურვებთ ნინო ხარატიშვილს და მის გულშემატკივრებს მომავალ წარმატებებს და იმედი გვაქვს, ქართველი მაყურებელსაც მიეცემა საშუალება, რომ ახალგაზრდა შემოქმედს თავის სამშობლოში გაეცნოს.
27.11.2010
გამოქვეყნდა 24 საათში.
http://24saati.ge/index.php/category/culture/theatre/2010-11-29/11902.html
Tuesday, November 30, 2010
Hair Waxing Mobile, Al
fatalities snow slippery roads and snow
There was a pile of snow-smooth Road in the dense morning traffic. The safety margin was not kept. Two vehicles collided, the descendants could not brake in time. There were several minor injuries but to report on the radio a vehicle that was damaged very heavy and the driver survived the accident are not eventually. Why is a vehicle was pulled very badly affected?
I do not investigate how it was. But one can still make some thoughts about it. A death in the vicinity are usually one to think more than when something happens in the distant future. We think it more likely that it would be perhaps a self can take. I'm the same route the day before down, also in the evening, also in snow.
which a vehicle was randomly rotated so unhappy that the following vehicles have caused such a serious injury? Possible. But it could also be that this car was a little less stable vehicle and before and after just a few modern "road tank" were traveling. That would also be possible. With road tanks I mean the big, heavy, expensive cars that show up more on our roads. No normal cars, but fast, on heavy vehicles. In these vehicles, we have seen statistically in an accident ensure better survival rates than the smaller ones. Money plays a role here also. But that's not really surprising, actually always perfectly clear. Money gives advantages in survival, and this struggle for survival in our society is already fairly widespread.
Please do not misunderstand me. I have no idea how the accident took place actually in the vicinity and I will give anyone a debt. But I have just imposed on these thoughts. That said (written) is to stimulate thought!
There was a pile of snow-smooth Road in the dense morning traffic. The safety margin was not kept. Two vehicles collided, the descendants could not brake in time. There were several minor injuries but to report on the radio a vehicle that was damaged very heavy and the driver survived the accident are not eventually. Why is a vehicle was pulled very badly affected?
I do not investigate how it was. But one can still make some thoughts about it. A death in the vicinity are usually one to think more than when something happens in the distant future. We think it more likely that it would be perhaps a self can take. I'm the same route the day before down, also in the evening, also in snow.
which a vehicle was randomly rotated so unhappy that the following vehicles have caused such a serious injury? Possible. But it could also be that this car was a little less stable vehicle and before and after just a few modern "road tank" were traveling. That would also be possible. With road tanks I mean the big, heavy, expensive cars that show up more on our roads. No normal cars, but fast, on heavy vehicles. In these vehicles, we have seen statistically in an accident ensure better survival rates than the smaller ones. Money plays a role here also. But that's not really surprising, actually always perfectly clear. Money gives advantages in survival, and this struggle for survival in our society is already fairly widespread.
Please do not misunderstand me. I have no idea how the accident took place actually in the vicinity and I will give anyone a debt. But I have just imposed on these thoughts. That said (written) is to stimulate thought!
Monday, November 29, 2010
Giulio Rubinelli Disney Channel Italia
quantum mechanics
snow is cold, snow is white, snow is a direct manifestation of the laws of quantum mechanics! (Onset = disclosure, publication, visualization)
Our entire world would not exist (or not) if the Put of quantum mechanics were like they are. The chemical properties of elements are determined by the quantum mechanical properties of the electron shell. Why should the basis of snow emerge again very clearly?
It is located on the beautiful hexagonal shape of snow crystals, the bond angle of the water molecule H20 directly reflect. The bond angle of about 104 ° is a direct consequence of quantum mechanical laws. The central oxygen atom absorbs the electrons of the two bonded hydrogen atoms for the most part and is then negatively charged. On the hydrogen atoms in each case remains the positive charge of the nucleus, which consists only of a single proton. The two positive charges of the hydrogen atoms repel each other and to the classical laws would create a linear molecule.
However, the quantum mechanical result Bonding orbitals of the central oxygen atom from a superposition of the s and p orbitals and there are so-called sp3 hybrids with binding arms that have a bond angle of 104 °. This is a purely quantum mechanical effect and the only reason why the water some of which particular characteristics that distinguish it as the anomaly at 4 ° C, where it has the largest mass density.
also produced the hexagonal shape of a snowflake out of the bond angle of the water molecule. From the hexagonal geometry of a snowflake can be seen that the angular play of 60 ° and 120 °, a special role. The 104 ° of the bond angle of a water molecule are not the same throughout with the 120 ° in the snowflake. But still, this seems to be the right geometry, so the best possible match is achieved. Either the water molecule in the snowflake will be distorted accordingly, or the emerging solid state is not fully adapted, despite the bond angle in a stable manner.
--------- PS: The ideal bond angle of 109.5 ° of a sp3-orbital corresponds to the angle at which one of the center of the tetrahedron sees two corners. In the water molecule is due to additional interaction (which I do not understand exactly) like this to vary.
---------
PS_2:
is asked in a comment to this post, why snowflakes vary, each is beautiful in itself but as symmetrical again. I can not answer it as easy as I make some assumptions must be discouraged and a little bit.
It is truly amazing, every snowflake is different, but (almost?), Each snowflake from the center starting at the same places side arms that look all the same again. How does one arm, when produced on the other hand, an arm and now has to grow?
On the quantum mechanics, it is hardly that, in this case does not contribute well over such large distances. It works only so that the next molecule is being grown at the proper angle. But when it then (back in the right angle) side arms are hanging probably from something else.
my opinion, the mechanical stresses in the crystal. The quantum mechanical bond angle is 120 ° but not so soaked with 104 ° but clearly on it. Therefore arise at the juxtaposition of the water molecules to hexagonal ice resulting in mechanical tension. Without this tension would arise probably no snowflakes with the six main arms but simply hexagonal platelets. Only by increasing the size of the inner hexagonal plate tension pulls on the crystal and there are six main branches.
(from science and research is well known that the mechanical stresses the formation of crystalline Layers affect considerably and even control. My colleagues at the Physics Institute set this effect is a very targeted way to nanocrystals produce on surfaces.)
When the main arms emerge from the snow should depend on the temperature, but also by the speed with which the crystal grows, maybe other parameters I see now on (yes, as the degree of pollution of the air with other particles that are more or less be installed). As these conditions but for a few snow flakes all around the same, is the growth of the arms on all sides pretty much the same time. I suspect that it is with the other smaller tributaries Sun When these begin to grow, because the tension is too great in the main arms depends in turn on the environmental conditions, but for a single snowflake again the same at all six corners.
provides for the different snowflakes but different. Even in a cloud, a snowflake in higher altitudes or further down here occur in areas where the air pressure, temperature, humidity, etc. are different and therefore every flake slightly different forms. If you are in the web pictures of snowflakes from different parts of the world compares, then the safe did not arise under the same conditions.
snow is cold, snow is white, snow is a direct manifestation of the laws of quantum mechanics! (Onset = disclosure, publication, visualization)
Our entire world would not exist (or not) if the Put of quantum mechanics were like they are. The chemical properties of elements are determined by the quantum mechanical properties of the electron shell. Why should the basis of snow emerge again very clearly?
enlarged image of a snowflake (Snow_flake_4.jpg from http://www.partow.net/miscellaneous/snowflakes.html ). |
a) Linear molecules such as CO2, b) angled H2O molecule. |
also produced the hexagonal shape of a snowflake out of the bond angle of the water molecule. From the hexagonal geometry of a snowflake can be seen that the angular play of 60 ° and 120 °, a special role. The 104 ° of the bond angle of a water molecule are not the same throughout with the 120 ° in the snowflake. But still, this seems to be the right geometry, so the best possible match is achieved. Either the water molecule in the snowflake will be distorted accordingly, or the emerging solid state is not fully adapted, despite the bond angle in a stable manner.
--------- PS: The ideal bond angle of 109.5 ° of a sp3-orbital corresponds to the angle at which one of the center of the tetrahedron sees two corners. In the water molecule is due to additional interaction (which I do not understand exactly) like this to vary.
---------
PS_2:
is asked in a comment to this post, why snowflakes vary, each is beautiful in itself but as symmetrical again. I can not answer it as easy as I make some assumptions must be discouraged and a little bit.
It is truly amazing, every snowflake is different, but (almost?), Each snowflake from the center starting at the same places side arms that look all the same again. How does one arm, when produced on the other hand, an arm and now has to grow?
On the quantum mechanics, it is hardly that, in this case does not contribute well over such large distances. It works only so that the next molecule is being grown at the proper angle. But when it then (back in the right angle) side arms are hanging probably from something else.
my opinion, the mechanical stresses in the crystal. The quantum mechanical bond angle is 120 ° but not so soaked with 104 ° but clearly on it. Therefore arise at the juxtaposition of the water molecules to hexagonal ice resulting in mechanical tension. Without this tension would arise probably no snowflakes with the six main arms but simply hexagonal platelets. Only by increasing the size of the inner hexagonal plate tension pulls on the crystal and there are six main branches.
(from science and research is well known that the mechanical stresses the formation of crystalline Layers affect considerably and even control. My colleagues at the Physics Institute set this effect is a very targeted way to nanocrystals produce on surfaces.)
When the main arms emerge from the snow should depend on the temperature, but also by the speed with which the crystal grows, maybe other parameters I see now on (yes, as the degree of pollution of the air with other particles that are more or less be installed). As these conditions but for a few snow flakes all around the same, is the growth of the arms on all sides pretty much the same time. I suspect that it is with the other smaller tributaries Sun When these begin to grow, because the tension is too great in the main arms depends in turn on the environmental conditions, but for a single snowflake again the same at all six corners.
provides for the different snowflakes but different. Even in a cloud, a snowflake in higher altitudes or further down here occur in areas where the air pressure, temperature, humidity, etc. are different and therefore every flake slightly different forms. If you are in the web pictures of snowflakes from different parts of the world compares, then the safe did not arise under the same conditions.
Sunday, November 28, 2010
How To Get Service Hours Fast
Unstable lights
be This time of year for us countless Fairy lights hung. If you with a quick movement for so happened, as if those lights would suddenly move? This is indeed the case, but only works in modern fairy lights with LEDs, in short LED's. The priority for new packages in the stores almost everywhere on it, there's the old light bulbs any more. LED is the acronym for "light-emitting diode", ie light-emitting diode. One has to observe the effect, not even turning his head away, it is enough rapid eye movement on the lights, where you should look to do anything specific, but "fly over" just only pretending.
Traditional light bulbs are even slower. For them, the metal filament until it glows and cooled after each current half-wave so slowly, and the emitted light decreases only slightly to the heating followed by the next half cycle. When the LED's is different, they are very fast because the light generation is not due to heating of the material. The electrons in the interior, causing the current transport come from a high energy state (conduction band) in a low energy state (valence band) down and the difference in energy is directly converted into light. This process works even when the LED even at temperatures far below room temperature cooled.
This raises the question of why the pauses between the phases of a light emitting diode, which is operated with a rectified alternating current, so long. This is because the voltage reach to the LED's in each half-shaft has a relatively large value, before the current passed through and light is produced. How to get out the right diagram above recognizes the LED is about half the time light and half dark.
The temporal variation of light intensity was placed at the pictures above by a rapid movement of the recording device in a local variation in order to make them visible in a photo. You can also go another way by the camera can stand still and move the variable light intensity in the receiving area quickly. In the left photo below I have the end of the LED light can circulate in the wrist.
The whole effect is observed only in LED's that are actually operated with polished, AC. When the AC is smoothed by capacitors or even LEDs supplied by direct current from a battery are then "stutters" the light is not natural. This should also be checked. If a theory allows a test to rebut it can, it should be carried out. In the right photo above the camera quickly with two AC and DC power LED has been moved over. The DC-powered, just back from a USB port powered LED shows no interruptions. The rapid movement of a normal light bulb of a ceiling lamp was due to the thermal inertia of any visible brightness fluctuations (not shown).
be This time of year for us countless Fairy lights hung. If you with a quick movement for so happened, as if those lights would suddenly move? This is indeed the case, but only works in modern fairy lights with LEDs, in short LED's. The priority for new packages in the stores almost everywhere on it, there's the old light bulbs any more. LED is the acronym for "light-emitting diode", ie light-emitting diode. One has to observe the effect, not even turning his head away, it is enough rapid eye movement on the lights, where you should look to do anything specific, but "fly over" just only pretending.
Traditional light bulbs are even slower. For them, the metal filament until it glows and cooled after each current half-wave so slowly, and the emitted light decreases only slightly to the heating followed by the next half cycle. When the LED's is different, they are very fast because the light generation is not due to heating of the material. The electrons in the interior, causing the current transport come from a high energy state (conduction band) in a low energy state (valence band) down and the difference in energy is directly converted into light. This process works even when the LED even at temperatures far below room temperature cooled.
This raises the question of why the pauses between the phases of a light emitting diode, which is operated with a rectified alternating current, so long. This is because the voltage reach to the LED's in each half-shaft has a relatively large value, before the current passed through and light is produced. How to get out the right diagram above recognizes the LED is about half the time light and half dark.
The temporal variation of light intensity was placed at the pictures above by a rapid movement of the recording device in a local variation in order to make them visible in a photo. You can also go another way by the camera can stand still and move the variable light intensity in the receiving area quickly. In the left photo below I have the end of the LED light can circulate in the wrist.
The whole effect is observed only in LED's that are actually operated with polished, AC. When the AC is smoothed by capacitors or even LEDs supplied by direct current from a battery are then "stutters" the light is not natural. This should also be checked. If a theory allows a test to rebut it can, it should be carried out. In the right photo above the camera quickly with two AC and DC power LED has been moved over. The DC-powered, just back from a USB port powered LED shows no interruptions. The rapid movement of a normal light bulb of a ceiling lamp was due to the thermal inertia of any visible brightness fluctuations (not shown).
Saturday, November 27, 2010
What A Dangerously Low Bmi
After the first snow has fallen and now the sun is shining, it is very bright in the open. The light is reflected, the energy of sunlight is reflected back and the snow is melting slowly. The white clouds glow in the clear air.
| |
The stronger the reflection, the brighter the objects we see (if light is available). The body does not reflect light is black, we do not see them. We see them only because they are different from the bright environment. If we attach several small black objects against a black background, we can not see them - if they really perfect black. But this can hardly be fulfilled really, at least at corners and edges, but they mostly reflect a little. Depending on the wavelength of light we perceive the different colors - but that's clearly his own, and not so scarce chapter.
The reflection of light plays for the heat balance of a body a major role. A bright object reflects light and absorbs little energy from the radiation, a dark body correspondingly more. Yes - light is a radiation - electromagnetic radiation. The word radiation is unfortunately occupied so negative, you think almost immediately of the dangers of radiation. Radioactivity is radiation free and X-rays are far from healthy (except in that way, an even greater risk, that can detect and avert a serious illness). Radiation is always harmful - of course not. Without the heat radiation and light of the sun we could not live at all. We need the light to make certain vitamins in the skin can be. Without the heat radiation we would freeze to death.
Back to the heat content of the radiation. If we take the summer in the sun a dark clothing, we will be heated more than a bright clothing. The heat balance of the Earth also depends on how much of the sunlight is reflected and how much is allowed through. However, the warming of the Earth also depends as much on how much of the heat on the earth, can be radiated. As uses of the greenhouse effect. If the composition of the atmosphere changes by CO2 and the like, less radiated and the temperature rises. Also a story in itself, which indeed is well enough known, and almost constantly moves through the media.
If the surface is rough, so the incident light is reflected in all directions when the surface is smooth, preferably there is a mirror reflection. This is on wet roads at night a big disadvantage. The diffuse scattering of one's own lights and the surrounding lights will remain and the road is dark, except the right reflecting lights of oncoming vehicles.
signed me up to the light snow to some unexpected ideas out.
Jose Straightener Vs Ghd
შრომა და ენთუზიაზმი
შრომა და ენთუზიაზმი
ფრანკ ტრემელი
კავკასიის ადგილი ადამიანური აზროვნების ისტორიაში
„ყველაფერი, რასაც სითბოთი და ენთუზიაზმით ვეკიდებით, ერთგვარი სიყვარულია“
ვილჰელმ ფონ ჰუმბოლდტი
„პუშკინის, ლერმონტოვისა და ტოლსტოის დროიდან მოყოლებული, კავკასიის მთები უღრანი ტყეებისა და წინააღმდეგობების სიმბოლოს წარმოადგენდნენ. ეს იყო რეგიონი, შინაგანი თავისუფლებით აღსავსე ადამიანებით, რომლებიც პოლიტიკურ ზეწოლას განიცდიდნენ. სადაც ერები და კულტურები უდიდესი შემწყნარებლობით გამოირჩეოდნენ, მაგრამ მთავრობები და სახელისუფლებო ორგანოები ხელოვნურ განხეთქილებებს ქმნიდნენ. რეგიონი, სადაც მწყემსებისათვის 5000 მეტრი სიმაღლის მთები დაბრკოლებას არ წარმოადგენდნენ და სადაც მმართველები გალავნებს აგებდნენ, რომელთა გადალახვასაც კაციშვილი ვერ ახერხებდა.“
მიხეილ სააკაშვილი
2010 წლის 23 სექტემბერს საქართველოს სახელმწიფოს პრეზიდენტმა მიხეილ სააკაშვილმა ნიუ იორკში, გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის 65-ე პლენუმზე, შთამბეჭდავი სიტყვა წარმოთქვა, სადაც მან ხაზი გაუსვა იმას, რომ კავკასიის რეგიონი გზაგასაყარზე მდებარეობს. მოკლედ რომ ვთქვათ, საქმე ეხება ადამიანური აზროვნების ისტორიაში საქართველოს ადგილის განსაზღვრას. მიხეილ სააკაშვილისათვის საქართველოში არსებული დღევანდელი სიტუაცია „გულებისა და აზროვნების რევოლუციის“ შედეგადაა განპირობებული. სანამ შესაძლებელი იქნება იმის გარკვევა, თუ რა იმალება ამ ფორმულირების უკან, უნდა გაეცეს პასუხი ერთ ძირითად კითხვას: რა არის აზროვნების ისტორია, უფრო სწორად, რისი უნარი შესწევს მას? ამ კითხვას, 1960-იან წლებში, ფრანგმა ეკონომისტმა ჟან ფურასტიემ შემდეგი პასუხი გასცა:
„ის შეიძლება იყოს ადამიანების დიდი და პატარა მეტნაკლებად დინამიკური ჯგუფების მიერ აღიარებული და ჭეშმარიტებად აღქმული წარმოდგენების აღნიშვნა. თავდაპირველად უნდა დადგინდეს ცალკეულ იდეებს შორის კავშირი. შემდეგ უნდა განისაზღვროს დამოკიდებულება იდეებსა და იმ ადამიანების კონკრეტულ სიტუაციებს შორის, რომელთა მიერაც მოხდა მათი აქცეპტირება. და ბოლოს, ალბათ ყველაზე მნიშვნელოვანი, ის გახლავთ ამ იდეების გავლენა ადამიანების ყოველდღიურ ცხოვრებასა და მათ ევოლუციაზე.“ (Fourastié 1966, 277)
არსებობს მცირე რაოდენობის, უმეტესად გაუცნობიერებელი წარმოდგენები, რომელთა მიხედვითაც ადამიანები თავიანთ ქცევას წარმართავენ. „იდეებს ხშირად განიცდიან, შეიგრძნობენ, და ბევრი მათ წინასწარ ითვალისწინებს დიფუზიური, ჯერ კიდევ ჩამოუყალიბებელი მდგომარეობის დროს“. „ისინი ასეთი განუსაზღვრელი ფორმით არავითარ შემთხვევაში არ წარმოიქმნებიან მეცნიერებაში, არამედ ჯერ განწყობებში, მიდრეკილებებში, გემოვნებასა და მოდაში იჩენენ თავს.“ (მეგრელიძე 1973, 326) ისტორიაში გამოჩენელი პიროვნებები და ცივილიზაციები განსხვავებულად ავლენენ თავს, გულისა და გონების ამგვარი თავისებური სოციალური შენადნობების მეშვეობით.
„ამგვარ ისტორიაში“, ამბობს ფურასტიე, „1830-სა და 1985 წელს (შეიძლება ასევე 1750-სა და 1985 წელს შორის არსებული პერიოდიც) შორის არსებული პერიოდი ევროპაში ეკონომიკური ფაზის სახეს იღებს.“ (ebd. . 278)
საქმე ეხება ეპოქას, სადაც ადამიანი, მიმართავს რა საკუთარ აზროვნებას ეკონომიკური და ტექნიკური განვითარებისაკენ ეკონომიკისაგან განსხვავებულ ღირებულებებს აღმოაჩენს. საქმე ეხება ზოგადად უმძლავრეს მენტალურ რევოლუციას, რომლის დროსაც კაცობრიობა შრომის გზით, ადამიანის ვეგეტატიურ მოთხოვნილებებს უბრუნდება. ამაში მდგომარეობს კაპიტალიზმის ყველაზე ღრმა აზრი: „ის პირველად პროცედურებს აყენებს საზოგადოების სათავეში“ (Jouvenel 1971, 71). ანტიკურ და აღმოსავლურ მაღალგანვითარებულ კულტურებში, თვით ევროპული ფეოდალიზმის დროსაც კი, შრომის იდეას ფასი არ ჰქონდა. ეკონომიკის ეპოქაში კი ქრება ძველი დროის გადმონაშთი განსხვავება მშრომელ და უმუშევარ ადამიანს შორის. Dა ბოლოს ამ განვითარების დედააზრი თავის გამოხატულებას „სამუშაო და არასამუშაო დროის“ შეპირისპირებაში ჰპოვებს.( Jouvenel 1971, 72) კაცობრიობის ერთობლივი მოქმედებები, როგორც ჩანს, კულტურასა და შრომას შორის დაპირისპირებას გაამძაფრებს და აფეთქებამდე მიგვიყვანს.
აზროვნების მსოფლიო ისტორიის პარადოქსებს განეკუთვნება ისიც, რომ სწორედ აღმოსავლეთის ე.წ. სოციალისტურ საზოგადოებებში, რომლებიც საკუთარ თავს მუშათა კლასის დიქტატორებად მოიაზრებდნენ, შრომის ფასი ნულამდე დაეცა. თუ 1985 წელს ფურასტიე დასავლეთევროპულ სამყაროში ეკონომიკის დასასრულად მიიჩნევს, სწორედ ამ პერიოდში, რუსეთში პირველად ხდება საზოგადოების მიერ ეკონომიკის - როგორც ცივილიზაციის ამოცანის გააზრება. თუმცა ამ მიმართულებით ინტერკულტურული დებატები მანამდეც იყო, ასე მაგალითად 1905 წელს პირველი რევოლუციის შემდეგ (Vechi 1909), 1922 წელს სამოქალაქო ომის შემდეგ (Nikolaj Bucharin, Nikolai D. Kondratjew, Isaak Iljitsch Rubin და ა.შ.) და 1956 წელს ცივი ომის დასასრულს, (Evsej Liberman), მაგრამ რუსეთის ისტორიისათვის დამახასიათებელი ძალაუფლებისა და შრომის დიალექტიკის რღვევა მაინც არ მომხდარა. ამის საპირისპიროდ საქართველოში სოციალდემოკრატებმა (მესამე დასი) ნოე ჟორდანიას (1868-1953) ხელმძღვანელობით ადრევე შეაქციეს ზურგი „ღირებულებათა კანონის“ ულტრამემარცხენე, აზიურ-დესპოტურ ანულირებას. ისინი თვლიდნენ, რომ „ეკონომიკური წინსვლა, საზოგადოების განვითარებისათვის უმნიშვნელოვანესი პირობა“(Gურული 1997, 45) უნდა ყოფილიყო. ეს დასავლეთევროპული ძირითადი ორიენტაცია დღემდე განასხვავებს ამ პატარა ქვეყანას დიდ აზიურ სივრცეში, ახლო აღმოსავლეთისა და აღმოსავლეთ ევროპისაგან. და როგორც ჯერ კიდევ სოციალდემოკრატებმა „მთლიანად აღმოსავლეთ ევროპისა და აზიისათვის“ (Kautsky 1920) შექმნეს მოდელი, ისე საქართველოში თანამედროვე მენტალურ რევოლუციას, პრიციპში, ფართო მნიშვნელობა შეიძლებოდა ჰქონოდა.
გარკვეული თვალსაზრისით შეიძლება კითხვის ნიშნის ქვეშ დავაყენოთ ის ფაქტი, რომ რუსეთში პერესტროიკის საშუალებით სოციოეკონომიკური და კულტურული პრაქტიკის ტრანსფორმაცია მოხერხდა. გარეშეეკონომიკური ძალაუფლება, რომელიც ოდითგანვე მოიცავდა აზიის იმპერიების რედისტრიბუციულ ეკონომიკებს, ისევ და ისევ იკიდებს ფეხს, რაც თანამედროვე შრომით წარმატებაზე ორიენტირებული საზოგადოების ნაცვლად გეოპოლიტიკურ კოლონიზაციას ნიშნავს.
მიუხედავად ამისა, 1985 წლიდან მოიხაზა აზროვნების ტრაექტორია, რომლის შეწყვეტაც შეუძლებელია და რომელიც ქართული ცნობიერების რევოლუციით გრძელდება. აქედან გამომდინარე ვეთანხმებით საქართველს პრეზიდენტს, როდესაც ის ამბობს, რომ პოლიტიკური, ეკონომიკური და სოციალური რეფორმების ქართულ ლაბორატორიას არამხოლოდ კავკასიის ერთიანი რეგიონისათვის გადამწყვეტი მნიშვნელობა ენიჭება. ეკონომიკა სამართლებრივ სახელმწიფოებრიობასა და მერიტოკრატიასთან ერთად, ,,აღდგენილი რევოლუციის“ (Habermas 1990) პირობებში, ყოფილი საბჭოთა კავშირის სივრცეში ცენტრალურ ამოცანად იქცევა. ელემენტარული საარსებო მოთხოვნილებებისადმი მიბრუნება, ერთი აღმოსავლურ-დასავლური სამყაროს დაპირისპირების შედეგად ჩამოყალიბებული რეგიონის პირობებში, თავისთავად ისეთი სიახლეა, რომლის სათანადოდ ვერშეფასება არ შეიძლება. ეფექტური შრომა, საქონელწარმოება და თანამედროვე სატრანსპორტო საშუალებები არა თვითმიზანს, არამედ აზროვნების ტრანსფორმაციის გამოხატვის საშუალებას წარმოადგენენ. ეკონომიკაში ჩადებულია ცივილიზირების პროცესის ლოგიკა, რომელსაც კულტურულ-პოლიტიკური განვითარება შეიძლებოდა მოყოლოდა.
კავკასიის ერებისა და ხალხების რეგიონად ფორმირება ამგვარი გლობალური რაციონალურობის კონტექსტში, პირველ რიგში საპასუხისმგებლო კულტურული ამოცანაა. პოლიტიკა XXI საუკუნეში უპირველეს ყოვლისა კულტურული ე.წ. „მენტალური პოლიტიკის“ (Lepenies 1997, 38ფ.) სახეს იძენს. რა სახის კულტურული პირობები უნდა იყოს შექმნილი, რომლის დროსაც ეკონომიკა თავისი ცივილიზატურული ამოცანის განხორციელებას შეძლებს? ბოლო წლებში მეცნიერები ისევ დაუბრუნდნენ კულტურისა და ეკონომიკური განვითარების ურთიერთდამოკიდებულებას (Huntington/Harrison 2000).
პრეზიდენტმა სააკაშვილმა თავის სიტყვაში სამართლიანად მიუთითა იმაზე, რომ მოდერნიზება თავისუფლების გარეშე ვერ შექმნის ეკონომიკის მდგრადი დივერსიფიკაციისა და განვითარების საფუძველს. ანუ კულტურის, თავისუფლებისა და ეკონომიკის ურთიერთდამოკიდებულების, როგორც მინიმუმ, აღნიშვნა მაინც ხდება. აქედან გამომდინარე ისმის კითხვა, კულტურის განვითარება მისი კონდიციონალური დანიშნულების საფუძველზე ხდება? იქნებ ის ფუნქციურ ასპექტთან ერთად სპონტანურ მომენტსაც შეიცავს, რომელიც ცალკეული ინდივიდებისა თუ ერების განსაზღვრული მიზნის არმქონე თვითგამოვლინებით აღწევს განვითარების უმაღლეს მწვერვალს? კულტურული ფენომენების ტექნიკურ და ეკონომიკურ სიდიდეებამდე დაყვანა არ შეიძლება. ისინი უპირველეს ყოვლისა წარმოადგენენ სიმბოლოებს, „რაღაც სულიერის, თანადროული ისტორიის გარკვეული მონაკვეთის „სულის“ განუმეორებელ, ზოგადი განვითარების მიზნის არმქონე, თვითმყოფად გამომხატველობით ქმნილებებს, რომელთა ერთმანეთთან შედარება არ შეიძლება და რომლებიც სამყაროში მათ საკუთარ ადგილს უმკვიდრებენ.“ (Alfred Weber 1951, 90) ამ თემაზე ცხარე დისკუსია იყო გამართული გერმანულ კულტურისა და ისტორიის სოციოლოგიაში. საქმე ეხებოდა არა მხოლოდ „ეკონომიკის ესთეტიკასა და მსოფლიო რელიგიებს“ (Max Weber 1920, 1988) არამედ „კულტურის პრობლემას კაპიტალიზმის ეპოქაში“ (Alfred Weber 1911/12, 2000). ვინაიდან კულტურა ცივილიზაციის პროცესის წინაპირობად ითვლება, სამართლიანი იქნება, თუ მისი ფუნქციონალურობის განხილვა მოხდება. ის ამ თვალსაზრისით ხასიათდება თავისი კონკრეტული გამოხატულებების მრავალფეროვნებით, რომელთაგან უპირველესი ტრადიციაა და მისი შეთანხმება მოდერნიზების უნივერსალურ პროცესთან დღესდღეობით დისკუსიის საგანს წარმოადგენს. კულტურის სწორედ ასეთი პოეტური ხედვა გამოარჩევს მიხეილ სააკაშვილის სიტყვას. მის მიმართვაში კულტურას, თუმცა განათლების, ცივილიზებული საზოგადოებისა და ენერგომეურნეობის გვერდით, კავკასიის რეგიონალურ ფორმირებაში ცენტრალური ადგილი ეთმობა. თავისუფლებისა და შემწყნარებლობის კულტურა კი შემდეგ ისტორიულ და ეთნოლოგიურ ფენომენად წარმოჩინდება. მიხეილ სააკაშვილი უპირველეს ყოვლისა ლიბერალი მოაზროვნეა. რეგიონალური ინტეგრაციის საშუალებას წარმოადგენს ეკონომიკა, რომლის დერივატს თვით კულტურა განეკუთვნება. ეკონომიკა და ტექნიკა სავარაუდოდ ნეიტრალური მედიასაშუალებებია, რომლებიც ნაკლებად წარმოაჩენენ ეთიკურ და კომუნიკაციურ პრობლემებს. ეს, საერთო ჯამში, ტრადიციებით მდიდარი პოზიციაა, მაგრამ არის კი ის გლობალურ ერაში საკმარისი წარმოდგენა საკუთარ თავზე?
„ვარდების რევოლუცია“ (2003), რომელიც ყველა დანარჩენი პოლიტიკური რევოლუციების მსგავსი გახლავთ, თავდაპირველად იყო ელიტური უნივერსალური ცირკულაციის ნაწილი. მას შემდეგ რაც „თეთრი მელას“ გარშემო შეგროვილმა ძველმა ნომენკლატურულმა ინტელიგენციამ თავი „არისტოკრატიის სასაფლაოზე“ ამოყო, ახალმა „სათადარიგო ელიტამ“ დაგვიანებული ლიბერალური ტრანსფორმაცია დაიწყო და ქართული პატივმოყვარეობა გლობალური რაციონალურობის სამსჯავროზე გაიტანა. ერთადერთი და განუმეორებელი სიმბოლოები ახლა უკვე შედარებითი გახდა. რაც აქამდე ვერავინ შეძლო, სწორედ ის მოახერხა ახალი პრეზიდენტის გარშემო შეკრებილმა გვარდიამ, საქართველო დაემორჩილა ეკონომიკური გონის საერთაშორისო ლოგიკას და მას შემდეგ, თანამედროვე, შრომით წარმატებაზე ორიენტირებული საზოგადოებად ყალიბდება. მაგრამ ნუთუ მართლა დაიპყრო ამ რევოლუციამ ადამიანთა გულები, როგორც ეს მიხეილ სააკაშვილმა თავის სიტყვაში აღნიშნა. ახალი ლიბერალიზმი განეკუთვნება „მოძღვრებას ქცევის შესახებ“ (Helmut Lethen ნ 194). ის ახდენს ადამიანის შინაგანი სამყაროს დისტანცირებას და ამ გზით განაპირობებს მის შრომისუნარიანობას. „გაუცხოების მიერ თავისუფლების დაბადება“ (Arnold Gehlen 1983, 366ფფ.) შეიძლება სავალალო შედეგით დამთავრდეს და მას ცნობიერების ისტორიის მკვდრად შობა მოჰყვეს, თუ ბებიაქალი ვერ მოახერხებს ბავშვის გულისცემის აღდგენას. სწორედ იმას, რაც მასების მიერ კეთილდღეობის მოდელად იქნა აღქმული, რასაც მხარს უჭერდნენ და შეწყნარებით ეკიდებოდნენ, ემუქრება მარტოოდენ „დისტანციის პათოსით“ (Nietzsche) შემოფარგვლა. კულტურა არ გახლავთ მხოლოდ მერიტოკრატია, არც ინდივიდუალური შრომისუნარიანობის ცივილიზატორული დიფერენცირება. ეს რაციონალური და ინსტრუმენტული ფუნქცია კულტურის ტექნოლოგიურ პერიფერიას ეკუთვნის. წარმოდგენითი და შემოქმედებითი ფენომენები, რომლებიც სიმბოლოებით გამოიხატება, კულტურის ცენტრს, მის სულს ქმნიან. „ამ თვალსაზრისით კულტურა გახლავთ კრეატიული რეაქცია ადამიანების მოთხოვნილებებზე, ემოციებსა და სხვა პრობლემებზე. რეაქცია, რომელიც ამ თავდაპირველ მოტივაციას (ნაწილობრივ მაინც) დათრგუნავს, რათა იქცეს თვითნებურ აქციად, შემოქმედებით აქტად. ამასობაში ის იძენს თვითღირებულებას დ ა როგორც ავტორს, ისე რეციპიენტს საკუთარი თავის რეალიზების უნარს ანიჭებს.“ (Bystřina 1992,260) კულტურა, ყოველი კონკრეტული ისტორიული გამოვლინების სახით, მუდმივად არის ქმნადობისა და ობიექტივაციის, ქარიზმისა და რაციონალურობის ინტეგრალი. ის ერთდროულად წყალობაც არის და მიღწევაც.
კულტურის ყველაზე ღრმა წყარო ენთუზიაზმია, „უფლისმიერის განვრცობა“ ადამიანზე. ლიბერალიზმმა თავისი ტრიუმფალური სვლა ენთუზიასტური სოციალური რელიგიიდან დაიწყო და ექსპრესიულöინდივიდუალიზმამდე მივიდა. როდესაც ამ მოძრაობის სულის ჩამდგმელს იგივე ბიურგერს, სუნთქვა შეეკრა, მან სწორედ მაშინ ჰპოვა გამოხატულება „მსოფლიო პროზაში“ ეკონომიკური ბიურგერის ანუ ბურჟუას სახით. „სიტყვა ენთუზიაზმი ისეთივე ძველია, როგორც კაცობრიობა“ (Fourastié 1964, 54), მაშინ როცა „სიტყვა შრომა მხოლოდ რამდენიმე ასეული წლის წინ შეიქმნა“ (ebd. 53). ქართულ პირობების გათვალისწინებით, განსხვავება კულტურასა და ცივილიზაციას შორის, უფრო და უფრო იზრდება აღმოსავლეთსა და დასავლეთს შორის ცნობიერების ისტორიის მიერ განპირობებული მდგომარეობის საფუძველზე. აზროვნების ისტორიის შუალედურ, ბინდითმოცულ ზონაში მოხვედრის შიში, დასავლეთზე ორიენტირებულ რეფორმატორებს აძლევთ იმის საბაბს, რომ უფრო და უფრო ძლიერი დარტყმები მიაყენონ აღმოსავლეთის მემკვიდრეობას. ასე რომ, მართლმადიდებლობის წინააღმდეგ მიმართულ სექსუალურ-პოლიტიკურ კამპანიებს თუმცა შეეძლოთ რელიგიური ობსკურანტიზმის სახე გამოეაშკარავებინათ, მაგრამ საკითხავია შესწევდათ კი მათ ძალა იმისა, რომ საკუთარი კულტურული პროდუქტიულობის წყაროები გაეხსნათ. სწორედ ნახევრად პერიფერიული, კოლონიზირებული რეგიონის პირობებში ენთუზიაზმი, ტიმოთურ მოთხოვნილებებთან ერთად, წარმოადგენს „რეფლექსური მოდერნიზებისაგან“ (Darcy Ribeiro 1983, 281ფ.) თავდაცვისათვის საჭირო უძლიერეს ენერგიას. ჩვენ მხოლოდ ისღა დაგვრჩენია ვიფიქროთ, რომ კულტურა თავისებური ქმნილებაა, რომელიც ნებისმიერ დაჟინებულ მზერასა და თავდასხმას ელტვის. დღემდე განხორციელებული მისი ინსტრუმენტალიზების ყველა მცდელობა წარუმატებელი აღმოჩნდა. მისი შინაარსი არც რელიგიითა და არც ეკონომიკური ან ტექნოლოგიური რაციონალურობით არ ამოიწურება. და თუ გვინდა ვიცოდეთ, რანაირად იქმნება ის, ხელოვნების მუშაკებს ვკითხოთ, რომლებიც ჩვენ ისევ და ისევ შემოქმედებითი აქტის ღვთაებრიობაზე მიგვითითებენ.
„გულებისა და აზროვნების რევოლუცია” შედეგიანი ვერ იქნება, თუ ის არ გაითვალიწინებს კულტურის თავნება „ლოგიკას”. ეს „ლოგიკა“ დაფუძნებულია ენთუზიაზმზე, რომელიც შრომასაც კი ახალ შემოქმედებით საზრისს აძლევს. საქართველოს მსოფლიო ეკონომიკაში ინტეგრაციისათვის საჭიროა ისეთი კულტურული პოლიტიკა, რომელიც მხოლოდ ადაპტაციის უნარის მქონე ცივილიზატორულ მექანიზმებს არ დაამონტაჟებს. შრომითი დისციპლინის, დროის ეკონომიკისა და თავდაჭერილობის ხელშეწყობისას არ შეიძლება კულტურის სული. „განსხვავებული სიტყვებით რომ ვთქვათ, ადამიანური ქმედებების მხოლოდ ნაწილის კი არა, არამედ მათი სინთეზის გაჯერება ხდება ენთუზიაზმით.“ (Fourastié 1964, 55) აქამდე ქართული ინტელიგენცია არავითარ ძალღონეს არ ხმარობდა იმისათვის, რომ მენტალურად მოემზადებინა ამგვარი რევოლუცია. ძველი ინტელიგენცია ტრადიციებისაკენ გაქცევით შველის თავს, ახალი ინტელექტუალები კი მსოფლიო ბაზარზე ოცნებობენ. ისინი უფრო და უფრო შორდებიან დიმიტრი უზნაძის, კონსტანტინე მეგრელიძისა და გერონტი ქიქოძის მოთხოვნებსა და მიღწევებს. თანამედროვე კულტურული პოლიტიკის არარსებობა შეიცავს გაუთვალისწინებელ საშიშროებას თვით ეკონომიკური განვითარებისათვის. დღემდე რეფორმების ეკონომიკური წარმატება ეფუძნება უცხოურ ინვესტიციებს, რომელთათვისაც მიმზიდველი კლიმატია შექმნილი. იმისათვის რომ საქართველო აზროვნების ისტორიის მაგიერ ეკონომიკურ ეპოქაში არ ჩარჩეს, საჭიროა „Cultural Freedom (Liberty) Act“ , 1 , რაც განაპირობებს ადამიანის პირადი იდენტურობის შესაქმნელად საჭირო პროდუქტიულ ძალას. ამ თვალსაზრისით კულტურული პოლიტიკა მხოლოდ თავდაცვითი კი არა, არამედ საზოგადოებრივი პოლიტიკა იქნებოდა, რომელიც ეკონომიკური განვითარების აშკარა შეცდომებს შეასწორებდა. თუ „მრავალეროვნი მთიანეთი გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის ქარტიის ცნობილი 52-ე პარაგრაფის თანახმად, ერთ რეგიონად უნდა ჩამოყალიბდეს, რეგიონალური პოლიტიკა არა მარტო „გლობალურ რაციონალურ მოთხოვნებს“ უნდა აკმაყოფილებდეს, არამედ საჭიროა რომ მან ღრმად გაიდგას „თავისი ფესვები კაცობრიობის სიღრმისეულ ფენებსა და ნიადაგში“. ჩვენ კი ისღა დაგვრჩენია დაველოდოთ და ვნახოთ, შეძლებს კი ქართული პოლიტიკა ასეთი დიდი ენთუზიაზმის მობილიზებას, რათა საქართველო აზროვნების ისტორიის ახალ საფეხურზე გადაიყვანოს.
-------------------------
2009 წლის ოქტომბერში პრეზიდენტმა სააკაშვილმა გამოაცხადა კანონი თავისუფალი ეკონომიკის შესახებ, რომლის მიხედვითაც საქართველოს უცხოელი ინვესტორებისათვის უფრო მიმზიდველი უნდა გამხდარიყო.
ლიტერატურა:
Bystřina, Ivan: Synthetische Theorie der Kulturevolution, in: Landsch, Marlene/Karnowski, Heiko/ Bystřina, Ivan (Hrsg.): Kulturevolution. Fallstudien und Synthesen, Peter Lang, Frankfurt am Main / Berlin / Bern / New York / Paris / Vienna in 1992.
Fourastié, Jean: The great metamorphosis of the 20th Century, Econ Verlag, Dusseldorf and Vienna 1964th
Fourastié, Jean: The 40,000 hours. Challenges and opportunities of human evolution, Econ Verlag, Dusseldorf and Vienna 1966th
Gehlen, Arnold: The birth of freedom from alienation, trans. Philosophical Anthropology and action doctrine, Arnold Gehlen total output, Vittorio Klostermann, Frankfurt am Main 1983rd
Guruli, Vakhtang: Western European orientation of the Georgian Social Democracy (1892-1904), in: Georgics. Magazine for culture, language and history of Georgia and Caucasus, No. 20, born in 1997, Universitätsverlag Konstanz, Konstanz 1997th
Habermas, Jürgen: The catch-up revolution. Small political writings VII, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1990th
Harrison, Lawrence E. / Huntington, Samuel P. (eds.): Controversy over values. How cultures shape the progress that Europe Verlag, Hamburg 2002.
Jouvenel, Bertrand de: Beyond the power company. Elements of social planning and foresight, Rombach, Freiburg 1968th
Kautsky, Karl: tasks and prospects of socialism in Georgia, Tbilisi 18.10.192o article, manuscript in the estate Kautsky, A 90th
Lepenies, Wolf: etiquette and knowledge, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1997.
Lethen, Helmut: behavioral lessons the cold. Life tests between the wars, Frankfurt am Main 1994
Megrelidze, Konstantin: Basic Problems of the sociology of thought [Основные проблемы социологии мышления, 1935], Mezniereba, Tbilisi 1973rd
Ribeiro, Darcy: The civilizing process [Appendix: Heinz Rudolf Sunday: Interview with Darcy Ribeiro], Suhrkamp, Frankfurt am Main 1983rd
Sombart, Nicolaus: Crisis and planning. Studies on the evolution of human self-understanding in the global era, Europa Verlag, Wien / Frankfurt / Zurich 1965th
Weber, Alfred: principles of cultural sociology, Piper, Munich 1951st
Weber, Alfred: Cultural issues in the era of capitalism [Lecture 1910/11], trans. Writings on cultural and historical sociology (1906-1958), Alfred Weber-Gesamtausgabe, Band 8, Metropolis Verlag, Marburg 2000th
Weber, Max: Collected Essays on the Sociology of Religion [1920], 3 volumes, JCB Mohr (Paul Siebeck), Tübingen 91988th
თარგმანი: ნინო ლეკიშვილი, მარიკა ლაფაური - ბურკი
შრომა და ენთუზიაზმი
ფრანკ ტრემელი
კავკასიის ადგილი ადამიანური აზროვნების ისტორიაში
„ყველაფერი, რასაც სითბოთი და ენთუზიაზმით ვეკიდებით, ერთგვარი სიყვარულია“
ვილჰელმ ფონ ჰუმბოლდტი
„პუშკინის, ლერმონტოვისა და ტოლსტოის დროიდან მოყოლებული, კავკასიის მთები უღრანი ტყეებისა და წინააღმდეგობების სიმბოლოს წარმოადგენდნენ. ეს იყო რეგიონი, შინაგანი თავისუფლებით აღსავსე ადამიანებით, რომლებიც პოლიტიკურ ზეწოლას განიცდიდნენ. სადაც ერები და კულტურები უდიდესი შემწყნარებლობით გამოირჩეოდნენ, მაგრამ მთავრობები და სახელისუფლებო ორგანოები ხელოვნურ განხეთქილებებს ქმნიდნენ. რეგიონი, სადაც მწყემსებისათვის 5000 მეტრი სიმაღლის მთები დაბრკოლებას არ წარმოადგენდნენ და სადაც მმართველები გალავნებს აგებდნენ, რომელთა გადალახვასაც კაციშვილი ვერ ახერხებდა.“
მიხეილ სააკაშვილი
2010 წლის 23 სექტემბერს საქართველოს სახელმწიფოს პრეზიდენტმა მიხეილ სააკაშვილმა ნიუ იორკში, გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის 65-ე პლენუმზე, შთამბეჭდავი სიტყვა წარმოთქვა, სადაც მან ხაზი გაუსვა იმას, რომ კავკასიის რეგიონი გზაგასაყარზე მდებარეობს. მოკლედ რომ ვთქვათ, საქმე ეხება ადამიანური აზროვნების ისტორიაში საქართველოს ადგილის განსაზღვრას. მიხეილ სააკაშვილისათვის საქართველოში არსებული დღევანდელი სიტუაცია „გულებისა და აზროვნების რევოლუციის“ შედეგადაა განპირობებული. სანამ შესაძლებელი იქნება იმის გარკვევა, თუ რა იმალება ამ ფორმულირების უკან, უნდა გაეცეს პასუხი ერთ ძირითად კითხვას: რა არის აზროვნების ისტორია, უფრო სწორად, რისი უნარი შესწევს მას? ამ კითხვას, 1960-იან წლებში, ფრანგმა ეკონომისტმა ჟან ფურასტიემ შემდეგი პასუხი გასცა:
„ის შეიძლება იყოს ადამიანების დიდი და პატარა მეტნაკლებად დინამიკური ჯგუფების მიერ აღიარებული და ჭეშმარიტებად აღქმული წარმოდგენების აღნიშვნა. თავდაპირველად უნდა დადგინდეს ცალკეულ იდეებს შორის კავშირი. შემდეგ უნდა განისაზღვროს დამოკიდებულება იდეებსა და იმ ადამიანების კონკრეტულ სიტუაციებს შორის, რომელთა მიერაც მოხდა მათი აქცეპტირება. და ბოლოს, ალბათ ყველაზე მნიშვნელოვანი, ის გახლავთ ამ იდეების გავლენა ადამიანების ყოველდღიურ ცხოვრებასა და მათ ევოლუციაზე.“ (Fourastié 1966, 277)
არსებობს მცირე რაოდენობის, უმეტესად გაუცნობიერებელი წარმოდგენები, რომელთა მიხედვითაც ადამიანები თავიანთ ქცევას წარმართავენ. „იდეებს ხშირად განიცდიან, შეიგრძნობენ, და ბევრი მათ წინასწარ ითვალისწინებს დიფუზიური, ჯერ კიდევ ჩამოუყალიბებელი მდგომარეობის დროს“. „ისინი ასეთი განუსაზღვრელი ფორმით არავითარ შემთხვევაში არ წარმოიქმნებიან მეცნიერებაში, არამედ ჯერ განწყობებში, მიდრეკილებებში, გემოვნებასა და მოდაში იჩენენ თავს.“ (მეგრელიძე 1973, 326) ისტორიაში გამოჩენელი პიროვნებები და ცივილიზაციები განსხვავებულად ავლენენ თავს, გულისა და გონების ამგვარი თავისებური სოციალური შენადნობების მეშვეობით.
„ამგვარ ისტორიაში“, ამბობს ფურასტიე, „1830-სა და 1985 წელს (შეიძლება ასევე 1750-სა და 1985 წელს შორის არსებული პერიოდიც) შორის არსებული პერიოდი ევროპაში ეკონომიკური ფაზის სახეს იღებს.“ (ebd. . 278)
საქმე ეხება ეპოქას, სადაც ადამიანი, მიმართავს რა საკუთარ აზროვნებას ეკონომიკური და ტექნიკური განვითარებისაკენ ეკონომიკისაგან განსხვავებულ ღირებულებებს აღმოაჩენს. საქმე ეხება ზოგადად უმძლავრეს მენტალურ რევოლუციას, რომლის დროსაც კაცობრიობა შრომის გზით, ადამიანის ვეგეტატიურ მოთხოვნილებებს უბრუნდება. ამაში მდგომარეობს კაპიტალიზმის ყველაზე ღრმა აზრი: „ის პირველად პროცედურებს აყენებს საზოგადოების სათავეში“ (Jouvenel 1971, 71). ანტიკურ და აღმოსავლურ მაღალგანვითარებულ კულტურებში, თვით ევროპული ფეოდალიზმის დროსაც კი, შრომის იდეას ფასი არ ჰქონდა. ეკონომიკის ეპოქაში კი ქრება ძველი დროის გადმონაშთი განსხვავება მშრომელ და უმუშევარ ადამიანს შორის. Dა ბოლოს ამ განვითარების დედააზრი თავის გამოხატულებას „სამუშაო და არასამუშაო დროის“ შეპირისპირებაში ჰპოვებს.( Jouvenel 1971, 72) კაცობრიობის ერთობლივი მოქმედებები, როგორც ჩანს, კულტურასა და შრომას შორის დაპირისპირებას გაამძაფრებს და აფეთქებამდე მიგვიყვანს.
აზროვნების მსოფლიო ისტორიის პარადოქსებს განეკუთვნება ისიც, რომ სწორედ აღმოსავლეთის ე.წ. სოციალისტურ საზოგადოებებში, რომლებიც საკუთარ თავს მუშათა კლასის დიქტატორებად მოიაზრებდნენ, შრომის ფასი ნულამდე დაეცა. თუ 1985 წელს ფურასტიე დასავლეთევროპულ სამყაროში ეკონომიკის დასასრულად მიიჩნევს, სწორედ ამ პერიოდში, რუსეთში პირველად ხდება საზოგადოების მიერ ეკონომიკის - როგორც ცივილიზაციის ამოცანის გააზრება. თუმცა ამ მიმართულებით ინტერკულტურული დებატები მანამდეც იყო, ასე მაგალითად 1905 წელს პირველი რევოლუციის შემდეგ (Vechi 1909), 1922 წელს სამოქალაქო ომის შემდეგ (Nikolaj Bucharin, Nikolai D. Kondratjew, Isaak Iljitsch Rubin და ა.შ.) და 1956 წელს ცივი ომის დასასრულს, (Evsej Liberman), მაგრამ რუსეთის ისტორიისათვის დამახასიათებელი ძალაუფლებისა და შრომის დიალექტიკის რღვევა მაინც არ მომხდარა. ამის საპირისპიროდ საქართველოში სოციალდემოკრატებმა (მესამე დასი) ნოე ჟორდანიას (1868-1953) ხელმძღვანელობით ადრევე შეაქციეს ზურგი „ღირებულებათა კანონის“ ულტრამემარცხენე, აზიურ-დესპოტურ ანულირებას. ისინი თვლიდნენ, რომ „ეკონომიკური წინსვლა, საზოგადოების განვითარებისათვის უმნიშვნელოვანესი პირობა“(Gურული 1997, 45) უნდა ყოფილიყო. ეს დასავლეთევროპული ძირითადი ორიენტაცია დღემდე განასხვავებს ამ პატარა ქვეყანას დიდ აზიურ სივრცეში, ახლო აღმოსავლეთისა და აღმოსავლეთ ევროპისაგან. და როგორც ჯერ კიდევ სოციალდემოკრატებმა „მთლიანად აღმოსავლეთ ევროპისა და აზიისათვის“ (Kautsky 1920) შექმნეს მოდელი, ისე საქართველოში თანამედროვე მენტალურ რევოლუციას, პრიციპში, ფართო მნიშვნელობა შეიძლებოდა ჰქონოდა.
გარკვეული თვალსაზრისით შეიძლება კითხვის ნიშნის ქვეშ დავაყენოთ ის ფაქტი, რომ რუსეთში პერესტროიკის საშუალებით სოციოეკონომიკური და კულტურული პრაქტიკის ტრანსფორმაცია მოხერხდა. გარეშეეკონომიკური ძალაუფლება, რომელიც ოდითგანვე მოიცავდა აზიის იმპერიების რედისტრიბუციულ ეკონომიკებს, ისევ და ისევ იკიდებს ფეხს, რაც თანამედროვე შრომით წარმატებაზე ორიენტირებული საზოგადოების ნაცვლად გეოპოლიტიკურ კოლონიზაციას ნიშნავს.
მიუხედავად ამისა, 1985 წლიდან მოიხაზა აზროვნების ტრაექტორია, რომლის შეწყვეტაც შეუძლებელია და რომელიც ქართული ცნობიერების რევოლუციით გრძელდება. აქედან გამომდინარე ვეთანხმებით საქართველს პრეზიდენტს, როდესაც ის ამბობს, რომ პოლიტიკური, ეკონომიკური და სოციალური რეფორმების ქართულ ლაბორატორიას არამხოლოდ კავკასიის ერთიანი რეგიონისათვის გადამწყვეტი მნიშვნელობა ენიჭება. ეკონომიკა სამართლებრივ სახელმწიფოებრიობასა და მერიტოკრატიასთან ერთად, ,,აღდგენილი რევოლუციის“ (Habermas 1990) პირობებში, ყოფილი საბჭოთა კავშირის სივრცეში ცენტრალურ ამოცანად იქცევა. ელემენტარული საარსებო მოთხოვნილებებისადმი მიბრუნება, ერთი აღმოსავლურ-დასავლური სამყაროს დაპირისპირების შედეგად ჩამოყალიბებული რეგიონის პირობებში, თავისთავად ისეთი სიახლეა, რომლის სათანადოდ ვერშეფასება არ შეიძლება. ეფექტური შრომა, საქონელწარმოება და თანამედროვე სატრანსპორტო საშუალებები არა თვითმიზანს, არამედ აზროვნების ტრანსფორმაციის გამოხატვის საშუალებას წარმოადგენენ. ეკონომიკაში ჩადებულია ცივილიზირების პროცესის ლოგიკა, რომელსაც კულტურულ-პოლიტიკური განვითარება შეიძლებოდა მოყოლოდა.
კავკასიის ერებისა და ხალხების რეგიონად ფორმირება ამგვარი გლობალური რაციონალურობის კონტექსტში, პირველ რიგში საპასუხისმგებლო კულტურული ამოცანაა. პოლიტიკა XXI საუკუნეში უპირველეს ყოვლისა კულტურული ე.წ. „მენტალური პოლიტიკის“ (Lepenies 1997, 38ფ.) სახეს იძენს. რა სახის კულტურული პირობები უნდა იყოს შექმნილი, რომლის დროსაც ეკონომიკა თავისი ცივილიზატურული ამოცანის განხორციელებას შეძლებს? ბოლო წლებში მეცნიერები ისევ დაუბრუნდნენ კულტურისა და ეკონომიკური განვითარების ურთიერთდამოკიდებულებას (Huntington/Harrison 2000).
პრეზიდენტმა სააკაშვილმა თავის სიტყვაში სამართლიანად მიუთითა იმაზე, რომ მოდერნიზება თავისუფლების გარეშე ვერ შექმნის ეკონომიკის მდგრადი დივერსიფიკაციისა და განვითარების საფუძველს. ანუ კულტურის, თავისუფლებისა და ეკონომიკის ურთიერთდამოკიდებულების, როგორც მინიმუმ, აღნიშვნა მაინც ხდება. აქედან გამომდინარე ისმის კითხვა, კულტურის განვითარება მისი კონდიციონალური დანიშნულების საფუძველზე ხდება? იქნებ ის ფუნქციურ ასპექტთან ერთად სპონტანურ მომენტსაც შეიცავს, რომელიც ცალკეული ინდივიდებისა თუ ერების განსაზღვრული მიზნის არმქონე თვითგამოვლინებით აღწევს განვითარების უმაღლეს მწვერვალს? კულტურული ფენომენების ტექნიკურ და ეკონომიკურ სიდიდეებამდე დაყვანა არ შეიძლება. ისინი უპირველეს ყოვლისა წარმოადგენენ სიმბოლოებს, „რაღაც სულიერის, თანადროული ისტორიის გარკვეული მონაკვეთის „სულის“ განუმეორებელ, ზოგადი განვითარების მიზნის არმქონე, თვითმყოფად გამომხატველობით ქმნილებებს, რომელთა ერთმანეთთან შედარება არ შეიძლება და რომლებიც სამყაროში მათ საკუთარ ადგილს უმკვიდრებენ.“ (Alfred Weber 1951, 90) ამ თემაზე ცხარე დისკუსია იყო გამართული გერმანულ კულტურისა და ისტორიის სოციოლოგიაში. საქმე ეხებოდა არა მხოლოდ „ეკონომიკის ესთეტიკასა და მსოფლიო რელიგიებს“ (Max Weber 1920, 1988) არამედ „კულტურის პრობლემას კაპიტალიზმის ეპოქაში“ (Alfred Weber 1911/12, 2000). ვინაიდან კულტურა ცივილიზაციის პროცესის წინაპირობად ითვლება, სამართლიანი იქნება, თუ მისი ფუნქციონალურობის განხილვა მოხდება. ის ამ თვალსაზრისით ხასიათდება თავისი კონკრეტული გამოხატულებების მრავალფეროვნებით, რომელთაგან უპირველესი ტრადიციაა და მისი შეთანხმება მოდერნიზების უნივერსალურ პროცესთან დღესდღეობით დისკუსიის საგანს წარმოადგენს. კულტურის სწორედ ასეთი პოეტური ხედვა გამოარჩევს მიხეილ სააკაშვილის სიტყვას. მის მიმართვაში კულტურას, თუმცა განათლების, ცივილიზებული საზოგადოებისა და ენერგომეურნეობის გვერდით, კავკასიის რეგიონალურ ფორმირებაში ცენტრალური ადგილი ეთმობა. თავისუფლებისა და შემწყნარებლობის კულტურა კი შემდეგ ისტორიულ და ეთნოლოგიურ ფენომენად წარმოჩინდება. მიხეილ სააკაშვილი უპირველეს ყოვლისა ლიბერალი მოაზროვნეა. რეგიონალური ინტეგრაციის საშუალებას წარმოადგენს ეკონომიკა, რომლის დერივატს თვით კულტურა განეკუთვნება. ეკონომიკა და ტექნიკა სავარაუდოდ ნეიტრალური მედიასაშუალებებია, რომლებიც ნაკლებად წარმოაჩენენ ეთიკურ და კომუნიკაციურ პრობლემებს. ეს, საერთო ჯამში, ტრადიციებით მდიდარი პოზიციაა, მაგრამ არის კი ის გლობალურ ერაში საკმარისი წარმოდგენა საკუთარ თავზე?
„ვარდების რევოლუცია“ (2003), რომელიც ყველა დანარჩენი პოლიტიკური რევოლუციების მსგავსი გახლავთ, თავდაპირველად იყო ელიტური უნივერსალური ცირკულაციის ნაწილი. მას შემდეგ რაც „თეთრი მელას“ გარშემო შეგროვილმა ძველმა ნომენკლატურულმა ინტელიგენციამ თავი „არისტოკრატიის სასაფლაოზე“ ამოყო, ახალმა „სათადარიგო ელიტამ“ დაგვიანებული ლიბერალური ტრანსფორმაცია დაიწყო და ქართული პატივმოყვარეობა გლობალური რაციონალურობის სამსჯავროზე გაიტანა. ერთადერთი და განუმეორებელი სიმბოლოები ახლა უკვე შედარებითი გახდა. რაც აქამდე ვერავინ შეძლო, სწორედ ის მოახერხა ახალი პრეზიდენტის გარშემო შეკრებილმა გვარდიამ, საქართველო დაემორჩილა ეკონომიკური გონის საერთაშორისო ლოგიკას და მას შემდეგ, თანამედროვე, შრომით წარმატებაზე ორიენტირებული საზოგადოებად ყალიბდება. მაგრამ ნუთუ მართლა დაიპყრო ამ რევოლუციამ ადამიანთა გულები, როგორც ეს მიხეილ სააკაშვილმა თავის სიტყვაში აღნიშნა. ახალი ლიბერალიზმი განეკუთვნება „მოძღვრებას ქცევის შესახებ“ (Helmut Lethen ნ 194). ის ახდენს ადამიანის შინაგანი სამყაროს დისტანცირებას და ამ გზით განაპირობებს მის შრომისუნარიანობას. „გაუცხოების მიერ თავისუფლების დაბადება“ (Arnold Gehlen 1983, 366ფფ.) შეიძლება სავალალო შედეგით დამთავრდეს და მას ცნობიერების ისტორიის მკვდრად შობა მოჰყვეს, თუ ბებიაქალი ვერ მოახერხებს ბავშვის გულისცემის აღდგენას. სწორედ იმას, რაც მასების მიერ კეთილდღეობის მოდელად იქნა აღქმული, რასაც მხარს უჭერდნენ და შეწყნარებით ეკიდებოდნენ, ემუქრება მარტოოდენ „დისტანციის პათოსით“ (Nietzsche) შემოფარგვლა. კულტურა არ გახლავთ მხოლოდ მერიტოკრატია, არც ინდივიდუალური შრომისუნარიანობის ცივილიზატორული დიფერენცირება. ეს რაციონალური და ინსტრუმენტული ფუნქცია კულტურის ტექნოლოგიურ პერიფერიას ეკუთვნის. წარმოდგენითი და შემოქმედებითი ფენომენები, რომლებიც სიმბოლოებით გამოიხატება, კულტურის ცენტრს, მის სულს ქმნიან. „ამ თვალსაზრისით კულტურა გახლავთ კრეატიული რეაქცია ადამიანების მოთხოვნილებებზე, ემოციებსა და სხვა პრობლემებზე. რეაქცია, რომელიც ამ თავდაპირველ მოტივაციას (ნაწილობრივ მაინც) დათრგუნავს, რათა იქცეს თვითნებურ აქციად, შემოქმედებით აქტად. ამასობაში ის იძენს თვითღირებულებას დ ა როგორც ავტორს, ისე რეციპიენტს საკუთარი თავის რეალიზების უნარს ანიჭებს.“ (Bystřina 1992,260) კულტურა, ყოველი კონკრეტული ისტორიული გამოვლინების სახით, მუდმივად არის ქმნადობისა და ობიექტივაციის, ქარიზმისა და რაციონალურობის ინტეგრალი. ის ერთდროულად წყალობაც არის და მიღწევაც.
კულტურის ყველაზე ღრმა წყარო ენთუზიაზმია, „უფლისმიერის განვრცობა“ ადამიანზე. ლიბერალიზმმა თავისი ტრიუმფალური სვლა ენთუზიასტური სოციალური რელიგიიდან დაიწყო და ექსპრესიულöინდივიდუალიზმამდე მივიდა. როდესაც ამ მოძრაობის სულის ჩამდგმელს იგივე ბიურგერს, სუნთქვა შეეკრა, მან სწორედ მაშინ ჰპოვა გამოხატულება „მსოფლიო პროზაში“ ეკონომიკური ბიურგერის ანუ ბურჟუას სახით. „სიტყვა ენთუზიაზმი ისეთივე ძველია, როგორც კაცობრიობა“ (Fourastié 1964, 54), მაშინ როცა „სიტყვა შრომა მხოლოდ რამდენიმე ასეული წლის წინ შეიქმნა“ (ebd. 53). ქართულ პირობების გათვალისწინებით, განსხვავება კულტურასა და ცივილიზაციას შორის, უფრო და უფრო იზრდება აღმოსავლეთსა და დასავლეთს შორის ცნობიერების ისტორიის მიერ განპირობებული მდგომარეობის საფუძველზე. აზროვნების ისტორიის შუალედურ, ბინდითმოცულ ზონაში მოხვედრის შიში, დასავლეთზე ორიენტირებულ რეფორმატორებს აძლევთ იმის საბაბს, რომ უფრო და უფრო ძლიერი დარტყმები მიაყენონ აღმოსავლეთის მემკვიდრეობას. ასე რომ, მართლმადიდებლობის წინააღმდეგ მიმართულ სექსუალურ-პოლიტიკურ კამპანიებს თუმცა შეეძლოთ რელიგიური ობსკურანტიზმის სახე გამოეაშკარავებინათ, მაგრამ საკითხავია შესწევდათ კი მათ ძალა იმისა, რომ საკუთარი კულტურული პროდუქტიულობის წყაროები გაეხსნათ. სწორედ ნახევრად პერიფერიული, კოლონიზირებული რეგიონის პირობებში ენთუზიაზმი, ტიმოთურ მოთხოვნილებებთან ერთად, წარმოადგენს „რეფლექსური მოდერნიზებისაგან“ (Darcy Ribeiro 1983, 281ფ.) თავდაცვისათვის საჭირო უძლიერეს ენერგიას. ჩვენ მხოლოდ ისღა დაგვრჩენია ვიფიქროთ, რომ კულტურა თავისებური ქმნილებაა, რომელიც ნებისმიერ დაჟინებულ მზერასა და თავდასხმას ელტვის. დღემდე განხორციელებული მისი ინსტრუმენტალიზების ყველა მცდელობა წარუმატებელი აღმოჩნდა. მისი შინაარსი არც რელიგიითა და არც ეკონომიკური ან ტექნოლოგიური რაციონალურობით არ ამოიწურება. და თუ გვინდა ვიცოდეთ, რანაირად იქმნება ის, ხელოვნების მუშაკებს ვკითხოთ, რომლებიც ჩვენ ისევ და ისევ შემოქმედებითი აქტის ღვთაებრიობაზე მიგვითითებენ.
„გულებისა და აზროვნების რევოლუცია” შედეგიანი ვერ იქნება, თუ ის არ გაითვალიწინებს კულტურის თავნება „ლოგიკას”. ეს „ლოგიკა“ დაფუძნებულია ენთუზიაზმზე, რომელიც შრომასაც კი ახალ შემოქმედებით საზრისს აძლევს. საქართველოს მსოფლიო ეკონომიკაში ინტეგრაციისათვის საჭიროა ისეთი კულტურული პოლიტიკა, რომელიც მხოლოდ ადაპტაციის უნარის მქონე ცივილიზატორულ მექანიზმებს არ დაამონტაჟებს. შრომითი დისციპლინის, დროის ეკონომიკისა და თავდაჭერილობის ხელშეწყობისას არ შეიძლება კულტურის სული. „განსხვავებული სიტყვებით რომ ვთქვათ, ადამიანური ქმედებების მხოლოდ ნაწილის კი არა, არამედ მათი სინთეზის გაჯერება ხდება ენთუზიაზმით.“ (Fourastié 1964, 55) აქამდე ქართული ინტელიგენცია არავითარ ძალღონეს არ ხმარობდა იმისათვის, რომ მენტალურად მოემზადებინა ამგვარი რევოლუცია. ძველი ინტელიგენცია ტრადიციებისაკენ გაქცევით შველის თავს, ახალი ინტელექტუალები კი მსოფლიო ბაზარზე ოცნებობენ. ისინი უფრო და უფრო შორდებიან დიმიტრი უზნაძის, კონსტანტინე მეგრელიძისა და გერონტი ქიქოძის მოთხოვნებსა და მიღწევებს. თანამედროვე კულტურული პოლიტიკის არარსებობა შეიცავს გაუთვალისწინებელ საშიშროებას თვით ეკონომიკური განვითარებისათვის. დღემდე რეფორმების ეკონომიკური წარმატება ეფუძნება უცხოურ ინვესტიციებს, რომელთათვისაც მიმზიდველი კლიმატია შექმნილი. იმისათვის რომ საქართველო აზროვნების ისტორიის მაგიერ ეკონომიკურ ეპოქაში არ ჩარჩეს, საჭიროა „Cultural Freedom (Liberty) Act“ , 1 , რაც განაპირობებს ადამიანის პირადი იდენტურობის შესაქმნელად საჭირო პროდუქტიულ ძალას. ამ თვალსაზრისით კულტურული პოლიტიკა მხოლოდ თავდაცვითი კი არა, არამედ საზოგადოებრივი პოლიტიკა იქნებოდა, რომელიც ეკონომიკური განვითარების აშკარა შეცდომებს შეასწორებდა. თუ „მრავალეროვნი მთიანეთი გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის ქარტიის ცნობილი 52-ე პარაგრაფის თანახმად, ერთ რეგიონად უნდა ჩამოყალიბდეს, რეგიონალური პოლიტიკა არა მარტო „გლობალურ რაციონალურ მოთხოვნებს“ უნდა აკმაყოფილებდეს, არამედ საჭიროა რომ მან ღრმად გაიდგას „თავისი ფესვები კაცობრიობის სიღრმისეულ ფენებსა და ნიადაგში“. ჩვენ კი ისღა დაგვრჩენია დაველოდოთ და ვნახოთ, შეძლებს კი ქართული პოლიტიკა ასეთი დიდი ენთუზიაზმის მობილიზებას, რათა საქართველო აზროვნების ისტორიის ახალ საფეხურზე გადაიყვანოს.
-------------------------
2009 წლის ოქტომბერში პრეზიდენტმა სააკაშვილმა გამოაცხადა კანონი თავისუფალი ეკონომიკის შესახებ, რომლის მიხედვითაც საქართველოს უცხოელი ინვესტორებისათვის უფრო მიმზიდველი უნდა გამხდარიყო.
ლიტერატურა:
Bystřina, Ivan: Synthetische Theorie der Kulturevolution, in: Landsch, Marlene/Karnowski, Heiko/ Bystřina, Ivan (Hrsg.): Kulturevolution. Fallstudien und Synthesen, Peter Lang, Frankfurt am Main / Berlin / Bern / New York / Paris / Vienna in 1992.
Fourastié, Jean: The great metamorphosis of the 20th Century, Econ Verlag, Dusseldorf and Vienna 1964th
Fourastié, Jean: The 40,000 hours. Challenges and opportunities of human evolution, Econ Verlag, Dusseldorf and Vienna 1966th
Gehlen, Arnold: The birth of freedom from alienation, trans. Philosophical Anthropology and action doctrine, Arnold Gehlen total output, Vittorio Klostermann, Frankfurt am Main 1983rd
Guruli, Vakhtang: Western European orientation of the Georgian Social Democracy (1892-1904), in: Georgics. Magazine for culture, language and history of Georgia and Caucasus, No. 20, born in 1997, Universitätsverlag Konstanz, Konstanz 1997th
Habermas, Jürgen: The catch-up revolution. Small political writings VII, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1990th
Harrison, Lawrence E. / Huntington, Samuel P. (eds.): Controversy over values. How cultures shape the progress that Europe Verlag, Hamburg 2002.
Jouvenel, Bertrand de: Beyond the power company. Elements of social planning and foresight, Rombach, Freiburg 1968th
Kautsky, Karl: tasks and prospects of socialism in Georgia, Tbilisi 18.10.192o article, manuscript in the estate Kautsky, A 90th
Lepenies, Wolf: etiquette and knowledge, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1997.
Lethen, Helmut: behavioral lessons the cold. Life tests between the wars, Frankfurt am Main 1994
Megrelidze, Konstantin: Basic Problems of the sociology of thought [Основные проблемы социологии мышления, 1935], Mezniereba, Tbilisi 1973rd
Ribeiro, Darcy: The civilizing process [Appendix: Heinz Rudolf Sunday: Interview with Darcy Ribeiro], Suhrkamp, Frankfurt am Main 1983rd
Sombart, Nicolaus: Crisis and planning. Studies on the evolution of human self-understanding in the global era, Europa Verlag, Wien / Frankfurt / Zurich 1965th
Weber, Alfred: principles of cultural sociology, Piper, Munich 1951st
Weber, Alfred: Cultural issues in the era of capitalism [Lecture 1910/11], trans. Writings on cultural and historical sociology (1906-1958), Alfred Weber-Gesamtausgabe, Band 8, Metropolis Verlag, Marburg 2000th
Weber, Max: Collected Essays on the Sociology of Religion [1920], 3 volumes, JCB Mohr (Paul Siebeck), Tübingen 91988th
თარგმანი: ნინო ლეკიშვილი, მარიკა ლაფაური - ბურკი
Friday, November 26, 2010
Rheem 71-40d Water Heater Element
First snow reflected light and heat capacity
Today, on 26 Nov. 2010, it has for the first time this autumn snow with me in Linz. When I was in the evening with our dog outside, I noticed the uneven snow cover. In some places the snow has already been left, in others not. Part of the cool items and areas of the soil faster, others slower. This is due to the heat capacity and thermal conductivity of the body depends but also on their size. The following figures show some examples.
larger the heat capacity, which is the amount of heat stored per unit of temperature, the longer a body needs to he to a certain temperature cools.
If the thermal conductivity is very low, the surface may have cooled, the inside but still be warm - which is good insulation. At high thermal conductivity, the surface is much colder than the interior. The surface will remain warm until the body has cooled completely.
But the size of the area with which a body can produce heat plays an appropriate role, and as is the overall size of the one body. The larger an object is, the greater are generally its volume and its surface. But the volume increases with the size faster, slower, and therefore the surface is a large body heat more slowly, as this is only on the surface. In physics, called such a size-dependent behavior with scaling or scaling law.
In the photos a few more or less large white dots are visible. These are the snowflakes in the air, which reflect the light of the photo flash. The closer the snowflakes are the bigger and brighter they will appear.
Today, on 26 Nov. 2010, it has for the first time this autumn snow with me in Linz. When I was in the evening with our dog outside, I noticed the uneven snow cover. In some places the snow has already been left, in others not. Part of the cool items and areas of the soil faster, others slower. This is due to the heat capacity and thermal conductivity of the body depends but also on their size. The following figures show some examples.
on the leaves of plants, and the foliage at the base of snow already, since they are already cooled down, the ground itself is still warm. |
larger the heat capacity, which is the amount of heat stored per unit of temperature, the longer a body needs to he to a certain temperature cools.
If the thermal conductivity is very low, the surface may have cooled, the inside but still be warm - which is good insulation. At high thermal conductivity, the surface is much colder than the interior. The surface will remain warm until the body has cooled completely.
But the size of the area with which a body can produce heat plays an appropriate role, and as is the overall size of the one body. The larger an object is, the greater are generally its volume and its surface. But the volume increases with the size faster, slower, and therefore the surface is a large body heat more slowly, as this is only on the surface. In physics, called such a size-dependent behavior with scaling or scaling law.
In the photos a few more or less large white dots are visible. These are the snowflakes in the air, which reflect the light of the photo flash. The closer the snowflakes are the bigger and brighter they will appear.
Saturday, November 20, 2010
What's In Niccorettes
Wikipedia, my knowledge - please donate!
I want to support the call for donations from the Wikipedia founder Jimmy Wales as emphatically as possible. Although Wikipedia is not optimal in every respect is, yet it is for me now to become häufigstgenutzten source of knowledge. In no time you will find the meaning of terms, looks up a formula or makes connections between different fields of knowledge. I previously had little access to historical data and background, as I only have a few history books at home and the five-volume Brockhaus but more for decoration than for use in the living room was. It was too cumbersome to turn over thick books, where it was present but only very limited knowledge and had the work above all not be available.
Wikipedia has expanded my knowledge so hard on all areas as it would have been absolutely impossible for me otherwise. Because I would much before the PC (both professionally and personally), I almost always have the option to look up in Wikipedia. Wikipedia would be no more, so I'd really leave something. Therefore, we should not be left to finance the "other". I have this year already two or three times a donation in the amount paid by some € via PayPal (PayPal is incredibly convenient for all buyers who it has not yet, may think about it). Otherwise you are, too fast a few euros for a magazine, book, and even completely unnecessary things. In the case of Wikipedia the money in my opinion but very well laid out (so that I can refer to them tomorrow - the emphasis here is on "I" in the event that you do not do it!).
Besides the many advantages Wikipedia has some weaknesses. The (longer in particular) are sometimes a hodgepodge, in which all the authors involved, all would be accommodated. Then what is going on the solid line, the uniform style. Precisely for this reason, Wikipedia a good textbook (eg physics) is not replaced. In a good textbook is the author of a certain style, a solid opinion and raises the important things is more prevalent. These things go down, because if tens of authors and work against each other in the importance of the contributions to offer - and must not forget that - certainly the most prolific authors write out of an ambition, which also includes the important making.
also seem to me the English article - except that they are usually detailed - also much clearer than the German contributions. I think it depends entirely on a country-specific character. The Americans have the tendency to express everything as simple as possible. This may be because the country is a melting pot of immigrants and spoke with one voice and long complicated sentences nested probably not very far comes. The German language and culture on the other hand tends to everything as complicated as possible and perhaps even more comprehensively to formulate in one sentence (or a figure or a formula). This is I noticed it in many Wikipedia articles.
The Swiss historian Peter Haber studied the shortcomings of Wikipedia articles about historical events. He pointed out that the real experts had enough time to their knowledge even further reproduced in Wikipedia, the already in the publishing journals and books. Therefore, Wikipedia is written primarily by interested and committed lay people who have a lot of time. By setting will in Wikipedia, the author the more time to change his disposal. But this was no reason to abandon Wikipedia. see Wikipedia: Between Knowledge and Besserwisserei_derstandard.at
goes partly in this direction also an older article in the newspaper the Standard, entitled "Wikipedia is in the first crisis," where the "War of the editors", "resistance to new content "and" will be spoken instead of new discussions ". As this article is no longer available, I hang it on the bottom.
is sometimes doubted the quality of Wikipedia content. But here, a comparison that the error rate is equal to or even lower than in well-known encyclopaedias such as "Encyclopaedia Britannica". See Wikipedia almost as accurate as Encyclopaedia Britannica_www.spiegel.de .
PS: Wikipedia is entirely by donations and not funded by advertising. Ca. 30 employees are employed by Wikipedia, for which absorbed 40% of the available budget. More details can be found at Wikipedia_de.wikipedia.org .
PS: When dealing with Wikipedia is to review the risk is relatively inefficient, because it is very easy to lose in the variety of information and drifting into other areas. A very nice over-subscription of this danger and the fact that the information can change quite quickly is shown in a video that I like very much: Professor Wikipedia_youtube
Annex
The following standard items of 5 8. 2009 is online is not available and therefore is reproduced here:
Wikipedia is in the first crisis
change of strategy, entry barriers and lack of content providers
The free online encyclopedia Wikipedia has become within a very short time
most cited source in the world. Classic reference works, such as
Brockhaus had a hope. But after the
meteoric rise, it seems the height of flight stopped for now.
The question is: Is Wikipedia in the crisis or is it just a little
sagging?
newcomers no longer welcome?
"It's easy to say that Wikipedia will be there forever, but scientific studies show
that this is not nearly as
must be," said Ed Chi of the Palo Alto Research Center compared to New Scientist
. The shape change of strategy of late, the result, it is made more difficult
newcomers to the online encyclopedia
could adversely affect the quality of the offer
so Chi.
PR paradise and censorship
One of the biggest problems for Wikipedia, the content supplier
inside. Who makes quality safe? As can be prevented
romp that is exclusively public relations firms and lobbyists on pages
and thus be more talk of a balanced, objective approach can not
? What content should be deleted and
begins where the censorship? Why user also should continue to invest time in Wikipedia
if the internal structures more
be restrictive and there is no financial compensation? The
online encyclopedia can thus be quite typical of the challenges of user-generated
Content
used. Quality costs money - even on the internet and also offers free
.
Wikipedia started in 2001 and created some very fast million articles.
In 2006, approximately 60,000 articles published each month, since it was
sometimes steeply downhill. Presently, only one-third of this
record value achieved, reports New Scientist. In addition, the scientists found
of Palo Alto Research Center
out their investigations, that both the number of edits and
number of active editors has dropped significantly.
The War of the editors
The distribution of forces within the Wikipedia structure has changed dramatically in the last few years
and not to the benefit, says Chi.
Of the "usual" content supplier inside the irregular
participated clearly indicates the most active and regular participants in
. It locates Chi
a trend of newcomers, but also "temporarily participating, with only a
, an edit of the month, to the edge and pushing more and more excluded.
resistance to new content
A quarter of all entries this "occasional Editors' moored,
were canceled or changed significantly. In 2003 this figure stood at around 10 percent
. "This is a testament to the growing resistance against
new content within the Wikipedia community," said Chi.
long term, would, with this strategy, no new editors
can be obtained that are missing but when there is an urgent
necessary corrections or vandalism
fought. "This will bring a significant loss of quality over time
with it," warns Chi.
discussions take innovations
To the researchers expected to lead the sheer size of Wikipedia
to the fact that not so much about new content and improvements to existing
the article discussed, but to lose
community in discussions about individual edits.
The main interest
The pre-announced results of the studies of Chi
and his colleagues led to some excitement and some violent
discussions. Chis his arguments only one possible view of
developments, however, could also be an advantage and direction for
interpret the future. The large number of remote
contributions could very well be explained by the increasing "spamming" by
companies with PR texts or links to company websites
. Further investigation and further results will be announced by
pages of numerous experts. Even if the interest of the user inside
should be lower, science has now
Wikipedia as a research object for be recognized. (Greg Kucera
derStandard.at, from 5.8.2009)
I want to support the call for donations from the Wikipedia founder Jimmy Wales as emphatically as possible. Although Wikipedia is not optimal in every respect is, yet it is for me now to become häufigstgenutzten source of knowledge. In no time you will find the meaning of terms, looks up a formula or makes connections between different fields of knowledge. I previously had little access to historical data and background, as I only have a few history books at home and the five-volume Brockhaus but more for decoration than for use in the living room was. It was too cumbersome to turn over thick books, where it was present but only very limited knowledge and had the work above all not be available.
Wikipedia has expanded my knowledge so hard on all areas as it would have been absolutely impossible for me otherwise. Because I would much before the PC (both professionally and personally), I almost always have the option to look up in Wikipedia. Wikipedia would be no more, so I'd really leave something. Therefore, we should not be left to finance the "other". I have this year already two or three times a donation in the amount paid by some € via PayPal (PayPal is incredibly convenient for all buyers who it has not yet, may think about it). Otherwise you are, too fast a few euros for a magazine, book, and even completely unnecessary things. In the case of Wikipedia the money in my opinion but very well laid out (so that I can refer to them tomorrow - the emphasis here is on "I" in the event that you do not do it!).
Besides the many advantages Wikipedia has some weaknesses. The (longer in particular) are sometimes a hodgepodge, in which all the authors involved, all would be accommodated. Then what is going on the solid line, the uniform style. Precisely for this reason, Wikipedia a good textbook (eg physics) is not replaced. In a good textbook is the author of a certain style, a solid opinion and raises the important things is more prevalent. These things go down, because if tens of authors and work against each other in the importance of the contributions to offer - and must not forget that - certainly the most prolific authors write out of an ambition, which also includes the important making.
also seem to me the English article - except that they are usually detailed - also much clearer than the German contributions. I think it depends entirely on a country-specific character. The Americans have the tendency to express everything as simple as possible. This may be because the country is a melting pot of immigrants and spoke with one voice and long complicated sentences nested probably not very far comes. The German language and culture on the other hand tends to everything as complicated as possible and perhaps even more comprehensively to formulate in one sentence (or a figure or a formula). This is I noticed it in many Wikipedia articles.
The Swiss historian Peter Haber studied the shortcomings of Wikipedia articles about historical events. He pointed out that the real experts had enough time to their knowledge even further reproduced in Wikipedia, the already in the publishing journals and books. Therefore, Wikipedia is written primarily by interested and committed lay people who have a lot of time. By setting will in Wikipedia, the author the more time to change his disposal. But this was no reason to abandon Wikipedia. see Wikipedia: Between Knowledge and Besserwisserei_derstandard.at
goes partly in this direction also an older article in the newspaper the Standard, entitled "Wikipedia is in the first crisis," where the "War of the editors", "resistance to new content "and" will be spoken instead of new discussions ". As this article is no longer available, I hang it on the bottom.
is sometimes doubted the quality of Wikipedia content. But here, a comparison that the error rate is equal to or even lower than in well-known encyclopaedias such as "Encyclopaedia Britannica". See Wikipedia almost as accurate as Encyclopaedia Britannica_www.spiegel.de .
PS: Wikipedia is entirely by donations and not funded by advertising. Ca. 30 employees are employed by Wikipedia, for which absorbed 40% of the available budget. More details can be found at Wikipedia_de.wikipedia.org .
PS: When dealing with Wikipedia is to review the risk is relatively inefficient, because it is very easy to lose in the variety of information and drifting into other areas. A very nice over-subscription of this danger and the fact that the information can change quite quickly is shown in a video that I like very much: Professor Wikipedia_youtube
Annex
The following standard items of 5 8. 2009 is online is not available and therefore is reproduced here:
Wikipedia is in the first crisis
change of strategy, entry barriers and lack of content providers
The free online encyclopedia Wikipedia has become within a very short time
most cited source in the world. Classic reference works, such as
Brockhaus had a hope. But after the
meteoric rise, it seems the height of flight stopped for now.
The question is: Is Wikipedia in the crisis or is it just a little
sagging?
newcomers no longer welcome?
"It's easy to say that Wikipedia will be there forever, but scientific studies show
that this is not nearly as
must be," said Ed Chi of the Palo Alto Research Center compared to New Scientist
. The shape change of strategy of late, the result, it is made more difficult
newcomers to the online encyclopedia
could adversely affect the quality of the offer
so Chi.
PR paradise and censorship
One of the biggest problems for Wikipedia, the content supplier
inside. Who makes quality safe? As can be prevented
romp that is exclusively public relations firms and lobbyists on pages
and thus be more talk of a balanced, objective approach can not
? What content should be deleted and
begins where the censorship? Why user also should continue to invest time in Wikipedia
if the internal structures more
be restrictive and there is no financial compensation? The
online encyclopedia can thus be quite typical of the challenges of user-generated
Content
used. Quality costs money - even on the internet and also offers free
.
Wikipedia started in 2001 and created some very fast million articles.
In 2006, approximately 60,000 articles published each month, since it was
sometimes steeply downhill. Presently, only one-third of this
record value achieved, reports New Scientist. In addition, the scientists found
of Palo Alto Research Center
out their investigations, that both the number of edits and
number of active editors has dropped significantly.
The War of the editors
The distribution of forces within the Wikipedia structure has changed dramatically in the last few years
and not to the benefit, says Chi.
Of the "usual" content supplier inside the irregular
participated clearly indicates the most active and regular participants in
. It locates Chi
a trend of newcomers, but also "temporarily participating, with only a
, an edit of the month, to the edge and pushing more and more excluded.
resistance to new content
A quarter of all entries this "occasional Editors' moored,
were canceled or changed significantly. In 2003 this figure stood at around 10 percent
. "This is a testament to the growing resistance against
new content within the Wikipedia community," said Chi.
long term, would, with this strategy, no new editors
can be obtained that are missing but when there is an urgent
necessary corrections or vandalism
fought. "This will bring a significant loss of quality over time
with it," warns Chi.
discussions take innovations
To the researchers expected to lead the sheer size of Wikipedia
to the fact that not so much about new content and improvements to existing
the article discussed, but to lose
community in discussions about individual edits.
The main interest
The pre-announced results of the studies of Chi
and his colleagues led to some excitement and some violent
discussions. Chis his arguments only one possible view of
developments, however, could also be an advantage and direction for
interpret the future. The large number of remote
contributions could very well be explained by the increasing "spamming" by
companies with PR texts or links to company websites
. Further investigation and further results will be announced by
pages of numerous experts. Even if the interest of the user inside
should be lower, science has now
Wikipedia as a research object for be recognized. (Greg Kucera
derStandard.at, from 5.8.2009)
Wednesday, November 17, 2010
Different Styles Of Labia
What is Psychology?
After I have read of Ernst Mach, he is also interested in psychology and strong U.S. psychologist and prominent representatives of behaviorism B. Skinner has affected, I have first a little more interested in psychology. Psychology for me so far was primarily associated with Freud and the like.
I had then the knowledge Marix-book, "The most important psychologists in the portrait" by Christiane Schlüter purchased. This book is a godsend, and the introduction is so well written that you like really know what you are in psychology at broader sense is to be imagined.
I try this nachzuformulieren their own words. By 1800 and thereafter were the natural sciences such as physics, chemistry and mathematics with great success in the description of the environment. Therefore, some researchers tried these methods on the exploration of human emotions, the awareness and use of the soul. In this instance, was also Ernst Mach. For the most part, these methods have been applied but also of "former" philosopher, which meant that the universities were to the psychologists usually located at the philosophical faculties.
psychology is thus the science that seeks the human psyche by measurements and record statistics. On this basis, because of the statements in the book by Chris Schlueter I have psychology as a science.
One should try to compare the term "psychology" from the description in the corresponding Wikipedia articles recorded. I managed not the "new" without this knowledge here. But I would not complain about Wikipedia, I use it very much (and donate for it) to inform me about details, a cross to get overexposed and make connections. But because the articles are written by so many people together, it is a uniformity in style. A continuous clear and refreshing style or a personal view will be hard to find. This affects the quality of educational content - it is very much information included, but it is usually not fully consistent with and clearly presented.
After I have read of Ernst Mach, he is also interested in psychology and strong U.S. psychologist and prominent representatives of behaviorism B. Skinner has affected, I have first a little more interested in psychology. Psychology for me so far was primarily associated with Freud and the like.
I had then the knowledge Marix-book, "The most important psychologists in the portrait" by Christiane Schlüter purchased. This book is a godsend, and the introduction is so well written that you like really know what you are in psychology at broader sense is to be imagined.
I try this nachzuformulieren their own words. By 1800 and thereafter were the natural sciences such as physics, chemistry and mathematics with great success in the description of the environment. Therefore, some researchers tried these methods on the exploration of human emotions, the awareness and use of the soul. In this instance, was also Ernst Mach. For the most part, these methods have been applied but also of "former" philosopher, which meant that the universities were to the psychologists usually located at the philosophical faculties.
psychology is thus the science that seeks the human psyche by measurements and record statistics. On this basis, because of the statements in the book by Chris Schlueter I have psychology as a science.
One should try to compare the term "psychology" from the description in the corresponding Wikipedia articles recorded. I managed not the "new" without this knowledge here. But I would not complain about Wikipedia, I use it very much (and donate for it) to inform me about details, a cross to get overexposed and make connections. But because the articles are written by so many people together, it is a uniformity in style. A continuous clear and refreshing style or a personal view will be hard to find. This affects the quality of educational content - it is very much information included, but it is usually not fully consistent with and clearly presented.
Sdr-s150 Driver Webcam
Ernst Mach - Physicist, philosopher and psychologist
In the following I get a brief summary of Ernst Mach, which consists only of paragraphs, which I copied from Wikipedia! I have summarized what I consider essential and is associated with my other considerations yield to a certain sense. I was surprised that Ernst Mach in addition to the physics in so many other areas such as Philosophy (not so unusual for a physicist), but also psychology, Methodology and history. Apparently he has had strong influence on BF Skinner, one of the most prominent representatives of behaviorism. This led me to the track, was triggered as much to psychology from physics and physical sciences.
de.wikipedia.org / wiki / Ernst_Mach of 7 Nov. 2010th
... its now almost unknown, a major influence in science and the public is owed to it with that, especially in Vienna and Austria and many important research projects were carried out.
... In addition to the Mach physics researcher in psychology (more specifically referred to psychology), philosophy, methodology and history. Most of his works were in his Prague period, including his most important works on physics and psychology of the senses. He also began here to deal with issues of epistemology and the history of physics.
criticism of Newtonian mechanics:
Mach questioned intensively by the positivist and empiricist standpoint, the basics of Newtonian mechanics and came up with questions that he tried to solve by means of Mach's principle. In the course of which originated many popular books including the best-known book, "The mechanics in their development" (1883). Here he talks, contrary to the spirit of the times, from the mechanics of its universal validity and tries the mechanics consistently due to observations. He formulated the law of inertia in his Mach's principle in order to:
"Now, instead of a moving body K on the space (on a coordinate system) to purchase, we will directly consider his conduct to the bodies of space through which that system of coordinates can be determined solely . ...
make statements meant that some see him as a pioneer of general relativity. Einstein described himself first as a "student" Mach, however later distanced himself from his philosophical views.
sense psychology and philosophy: An ardent supporter of the
advocated education and a staunch opponent of all forms of metaphysics Mach for a methodical economy of thought, by which he means the greatest possible economy in terms of conceptual and speculative. Knowledge of nature has its foundation in the experience - either directly mediated through sense impressions or meters. It is therefore considered to be an empiricist. In addition, Mach is seen as representative of positivism. For Mach positivism meant essentially the following: first
The source of all human knowledge is the "given".
second Where only one variety of sensations (sensations) is.
3. Is not given anything in addition to constituting the contents of sense perception, the "world".
4th The distinction between self and the world is groundless.
5th There is no metaphysical knowledge of extra-sensory reality.
Figure "Ernst Mach - internal perspective" ( de.wikipedia.org_Ernst_Mach_Innenperspektive.png ): Here we see as Ernst Mach in his eye out perceives the environment (including part of his nose!).
In psychology, distinguished himself by Mach, the thesis that human beings always choose the most economical process of perception.
All human action and dress is determined by the desire for self-preservation. Through the training of higher intellectual functions, especially those innate qualities and reflexes are replaced, enabling the lower organisms their existence.
In science, theory, he understood the science as a means to the world and the feelings of the people to be described as simple and neutral. He also demanded as a model of science a reductionism without compromise. For this reason he saw it as very basis of an enlightened world understanding the physics and psychology. Theories are similar to psychological, only organized mathematical descriptions of nature. Discussions on the validity of theories are therefore unnecessary. But the benefit is relevant. truth not exist for itself but as a temporary discussion truth that comes to evolutionary laws state: Only the strongest, most economical and therefore empirically clearest ideas prevail.
Mach and Skinner:
The details of the relationship between Mach and Loeb, and between them and the later behaviorists in the United States are inviting research topics. The work of one of the most important psychologists of the recent past, Burrhus F. Skinner, was influenced by Mach strong.
In the following I get a brief summary of Ernst Mach, which consists only of paragraphs, which I copied from Wikipedia! I have summarized what I consider essential and is associated with my other considerations yield to a certain sense. I was surprised that Ernst Mach in addition to the physics in so many other areas such as Philosophy (not so unusual for a physicist), but also psychology, Methodology and history. Apparently he has had strong influence on BF Skinner, one of the most prominent representatives of behaviorism. This led me to the track, was triggered as much to psychology from physics and physical sciences.
de.wikipedia.org / wiki / Ernst_Mach of 7 Nov. 2010th
... its now almost unknown, a major influence in science and the public is owed to it with that, especially in Vienna and Austria and many important research projects were carried out.
... In addition to the Mach physics researcher in psychology (more specifically referred to psychology), philosophy, methodology and history. Most of his works were in his Prague period, including his most important works on physics and psychology of the senses. He also began here to deal with issues of epistemology and the history of physics.
criticism of Newtonian mechanics:
Mach questioned intensively by the positivist and empiricist standpoint, the basics of Newtonian mechanics and came up with questions that he tried to solve by means of Mach's principle. In the course of which originated many popular books including the best-known book, "The mechanics in their development" (1883). Here he talks, contrary to the spirit of the times, from the mechanics of its universal validity and tries the mechanics consistently due to observations. He formulated the law of inertia in his Mach's principle in order to:
"Now, instead of a moving body K on the space (on a coordinate system) to purchase, we will directly consider his conduct to the bodies of space through which that system of coordinates can be determined solely . ...
make statements meant that some see him as a pioneer of general relativity. Einstein described himself first as a "student" Mach, however later distanced himself from his philosophical views.
sense psychology and philosophy: An ardent supporter of the
advocated education and a staunch opponent of all forms of metaphysics Mach for a methodical economy of thought, by which he means the greatest possible economy in terms of conceptual and speculative. Knowledge of nature has its foundation in the experience - either directly mediated through sense impressions or meters. It is therefore considered to be an empiricist. In addition, Mach is seen as representative of positivism. For Mach positivism meant essentially the following: first
The source of all human knowledge is the "given".
second Where only one variety of sensations (sensations) is.
3. Is not given anything in addition to constituting the contents of sense perception, the "world".
4th The distinction between self and the world is groundless.
5th There is no metaphysical knowledge of extra-sensory reality.
Figure "Ernst Mach - internal perspective" ( de.wikipedia.org_Ernst_Mach_Innenperspektive.png ): Here we see as Ernst Mach in his eye out perceives the environment (including part of his nose!).
In psychology, distinguished himself by Mach, the thesis that human beings always choose the most economical process of perception.
All human action and dress is determined by the desire for self-preservation. Through the training of higher intellectual functions, especially those innate qualities and reflexes are replaced, enabling the lower organisms their existence.
In science, theory, he understood the science as a means to the world and the feelings of the people to be described as simple and neutral. He also demanded as a model of science a reductionism without compromise. For this reason he saw it as very basis of an enlightened world understanding the physics and psychology. Theories are similar to psychological, only organized mathematical descriptions of nature. Discussions on the validity of theories are therefore unnecessary. But the benefit is relevant. truth not exist for itself but as a temporary discussion truth that comes to evolutionary laws state: Only the strongest, most economical and therefore empirically clearest ideas prevail.
Mach and Skinner:
The details of the relationship between Mach and Loeb, and between them and the later behaviorists in the United States are inviting research topics. The work of one of the most important psychologists of the recent past, Burrhus F. Skinner, was influenced by Mach strong.
Friday, November 12, 2010
Calves Pokemon Soul Silver
კისისხევის ეკლესიის შესახებ
ამონარიდი საზოგადოება ლილეს პროექტის მასალებიდან:
კისისხევის მე-6 საუკუნის ღვთისმშობლის ეკლესიის აღდგენა
დუღაბის ანალიზი და მისი ინტერპრეტაცია
დიდი კომპეტენტურობით და საქმის ცოდნით საუკუნეების მანძლიზე უბრალო მეთოდებით უმაღლესი ხარისხის საბათქაშო და სალესი კეთდებოდა, რომელიც თავისი შემადგენლობით სამშენებლო ისტორიაში პატარა სენსაციას წარმოადგენს, რაც ღვთიშობლის ეკლესიის დაახლ. 1400 წლიანი არსებობის განმსაზღვრელია.
ანდრეას ფორმანი
ჰოლცმინდენის გამოყენებითი ხელოვნებისა მეცნიერებების უმაღლეს სკოლაში, მასალის მცოდნეობის ფაკულტეტზე ჩატარებულმა ძეგლიდან აღებული 15 სინჯის გამოკვლევებმა პატარა სენსაცია წარმოაჩინა. რომაული მშენებლობების მსგავსად არა მარტო „ოპუს ცაემენტიტიუმ“ –ის ტექნიკით არის შესრულებული, არამედ 15 სინჯიდან 14 თითქმის ერთნაირ ხარისხს და შემადგენლობას იმეორებს. არჩეული სინჯები აღებულია როგორც ორიგინალი VI ს-ის კედლიდან, ასევე გარეთა შელესილობიდან (დარბაზული მინაშენი, სავ. XVI ს.) და ინტერიერის ყველაზე ახალი შელესილობებიდან. ეს არის მშრალად გამომწვარი კირი, როგორც შემაერთებელი საშუალება შირიმის ქვის ფხვნილის დანამატით! შირიმი უპირველესად კახეთში გხვდება. მაგრამ მისი რაოდენობა საკმაოდ შეზღუდულია. შირიმის წარმოშობისათვის საჭიროა, ამ ადგილას არსებობდეს კირქვა და მარმალილო, რაც მასში კარბონატის არსებობას განსაზღვრავს. შირიმის ქვა არის უფრო გვიანდელი, რომელიც მეოთხეულ ერაში არის წარმოშობილი.ეს დანამატი ფხვნილი ალბათ არის ნარჩენი ქვებისა, რომელიც ძეგლის პლასტიური დამუშავებისათვის იქნა გამოყენებული. ტრავერტინი, იგივე „შირიმი“ ლიტერატურაში „კირტუფად“ ან შეცდომით უბრალოდ „ტუფად“ მოიხსენიება და სამეცნიერო ანალიზისას საინტერესო აღმოჩენების წინაშე გვაყენებს. მას მაღალი შემცველობა აქვს რკინის ოქსიდის და ალუმინიუმოქსიდის და როგორც დაფხვნილი მინარევი ისევე „ლატენტურ ჰიდრავლურია“, როგორც ვულკანური წარმოშობის ტუფი. გამოკვლეული Sieblinie (ფხვნილის მარცვლების სიდიდეები. მთარგ. შემდგომში „ზიბლინიე“) თითქმის იმეორებს იდეალურ ე. წ. „Fuller Linie“ -ს (შემდგ.“ფულერლინიე“, ფხვნილის შემადგენელი მარცვლების იდეალური შენაერთი. მთარგმნ), რაც ხსნის ისტორიული სალესი მასალის ექსტრემალურ რეზისტენტურობას და მის სტაბილურ ხარისხს ბუნებრივი პირობების წინააღმდეგ. თითქმის მუსიკალური ჰარმონიულობით აფიქსირებს ზიბლინიეს თანაბარ აღმავლობას მასალის მკვლევარი მეცნიერი და ასკვნის, რომ წინამდებარე გამოკვლევა თავისი ხარისხით და დამუშავებით აღემატება სხვა აქამდე გამოკვლეულ შუა საუკუნეების მასალებსს. კალციუმოქსიდის მაღალი შემცველობა (დაახლ. 70%) მის ხსნად ნაწილაკებში აიხსნება კირის მშარალი ჩაქრობის დამუშავების მეთოდით და ე.წ. „კალკშპაცების“ (კალკშპაცები: დამარცვლული/ დაკორკოშებული ფხვნილის კირის მარცვლები, რომლებიც რეაგირებადი ნაწილაკები არიან) შემცველობით. ამას გარდა, როგორც მინარევი დაფხვნილი ტრავერტინი/იგივე შირიმი შედგება თითქმის მხოლოდ კალციუმკარბონატისაგან. ზოგიერთი სინჯი გვიდასტურებს ასევე გამომწვარი თიხის, როგორც წმინდა ასევე მსხვილად დაფქვილ მინარევსაც, როგორც ლატენტურ ჰიდრავლიკური დამატებითი მასალა. მხლოდ X3 სინჯი, რომელიც აღებული იქნა 2007 წლის მაისში ყველაზე უახლეს შელესილობაზე აჩვენებს ყველა სხვა დანარჩენი სინჯებისაგან გარკვეულად განსხვავებულ შემადგენლობას. ზიბლინიეში მისი მსვლელობა არაჰარმონიულია და ზიგზაგურად გასდევს იდეალურ ხაზს. აქ გარკვევით დასტურდება მასში ცემენტის და ასევე მარილების მაღალი შემცველობა. თუ ჩვენ ამას მიახლოვებით 1900 –იანი წლებით დავათარიღებთ, შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ ამ დრომდე მაღალი ხარისხის მასალის ხმარება ხანგრძლივი პერიოდის მანძილზე, სამშენებლო კულტურის და მასალის ცოდნის ტრადიცია უწყვეტად მიმდინარეობდა. ეს განსაკუთრებით მნიშვნელობას იძენს, თუ პირდაპირ შევადარებთ ცენტრალური ევროპის სივრცეს, სადაც რომაული ოსტატების სამშენებლო ტექნიკები საკმაოდ ადრე დაიკარგა.
წინასწარი გამოკვლევებზე დაყრდნობით, ფიზიკური, ოპტიკური და სტრუქტურული სარესტავრაციო მასალის შერჩევა შესაძლებელია. შემაკავშირებელი მასალის არჩევისას ქვიშა და სხვა მინარევები, მასალების შერევის მეთოდი მნიშვნელოვანია ისტორიული (გარედან გალესილი) ნაგებობის დიდი ხნით შესანარჩუნებლად.კირის გამოწვის გამოცდილებას სალესი მასალის ხარისხისათვის განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს. კირჰიდრატის დღევანდელი და ისტორიული მიღება განსხვავებულია. კისისხევში კირი დღესაც მშრალი გამოწვის მეთოდით მიიღება! ერთერთი გავრცელებული ტექნიკა იყო კირის გამოწვის ორმოში მისი წყლით ჩაქრობა. ამას გარდა კიდევ ორნაირი მეთოდია გადმოცემული კირის „მშრალად“ ჩაქრობისა:
ა) ქვიშის და კირის ფენებად დაწყობა, სადაც კირს გარკვეული რაოდენობის წყალი ესხმება (როგორც კისისხევში)
ბ) გამომწვარი კირის ნატეხების კალათით წყალში ჩაშვება, სანამ ის ბუშტუკებს აღარ წარმოქმნის
ფქვილისებური კირჰიდრატი ორივე მეთოდის შემთხვევაში მიიღება, რომელსაც ხელს უწყობს მასში ჰიდრავლული ნაწილაკების არსებობა. Pესენია, პატარა დამარცვლული კირის ნაწილები, ე.წ. „კალკშპაცენ“, (იხ. ზემოთ) რომელიც ამ გამომწვარ კირშია და სიდიდით ერთი მმ-დან რამოდენიმე მმ-მდეა.
მოხმარების მიზნის მიხედვით კირის ნარჩენები იცრებოდა ან იმსხვეროდა. თეთრი, ყველაზე წმინდა ცარცისებული კალციტი, რომელიც ისტორიულ სალესში 70%-ის ოდენობით იქნა ნაპოვნი ადასტურებს, რომ უმეტეს წილად კირი ისტორიულ სალესში მშრალად იყო ჩამქრალი.
ამ მეთოდით მიღებული სალესი ხმარების დროს საჭიროებს ნაკლებ წყალს შესარევად, აქვს ნაკლები კაპილარული ფორები და არ ნაკლულობს მასაში.ასეთი მშრალი კირის სალესი იგივე მასით უკეთ იტანს კირის უფრო მაღალ შემადგენლობას და გაშრობისას ნახეთქები არ ჩდება.
რის მიღწევასაც დღეს გერმანიაში თანამედროვე ტექნიკით ცდილობენ, - ე. წ. „კალკშპაცის სალესის“ დამზადებას, ანუ, ისეთი კირის სალესი, რომელიც რეაქციაში შედის და რეაგირებს, კისისხევში /საქართველოში დღესაც ტრადიციულ სამშენებლო ტექნიკად გამოიყენება. ეს ვითომდა „ჩამორჩენილობა“ ზოგიერთ შემთხვევაში პირიქით ცოდნით გასწრებაა!
დასკვნა: დიდი კომპეტენტურობით და საქმის ცოდნით საუკუნეების მანძლიზე უბრალო მეთოდებით უმაღლესი ხარისხის საბათქაშო და სალესი კეთდებოდა, რომელიც თავისი შემადგენლობით სამშენებლო ისტორიაში პატარა სენსაციას წარმოადგენს, რაც ღვთიშობლის ეკლესიის დაახლ. 1400 წლიანი არსებობის განმსაზღვრელია.
ამონარიდი საზოგადოება ლილეს პროექტის მასალებიდან:
კისისხევის მე-6 საუკუნის ღვთისმშობლის ეკლესიის აღდგენა
დუღაბის ანალიზი და მისი ინტერპრეტაცია
დიდი კომპეტენტურობით და საქმის ცოდნით საუკუნეების მანძლიზე უბრალო მეთოდებით უმაღლესი ხარისხის საბათქაშო და სალესი კეთდებოდა, რომელიც თავისი შემადგენლობით სამშენებლო ისტორიაში პატარა სენსაციას წარმოადგენს, რაც ღვთიშობლის ეკლესიის დაახლ. 1400 წლიანი არსებობის განმსაზღვრელია.
ანდრეას ფორმანი
ჰოლცმინდენის გამოყენებითი ხელოვნებისა მეცნიერებების უმაღლეს სკოლაში, მასალის მცოდნეობის ფაკულტეტზე ჩატარებულმა ძეგლიდან აღებული 15 სინჯის გამოკვლევებმა პატარა სენსაცია წარმოაჩინა. რომაული მშენებლობების მსგავსად არა მარტო „ოპუს ცაემენტიტიუმ“ –ის ტექნიკით არის შესრულებული, არამედ 15 სინჯიდან 14 თითქმის ერთნაირ ხარისხს და შემადგენლობას იმეორებს. არჩეული სინჯები აღებულია როგორც ორიგინალი VI ს-ის კედლიდან, ასევე გარეთა შელესილობიდან (დარბაზული მინაშენი, სავ. XVI ს.) და ინტერიერის ყველაზე ახალი შელესილობებიდან. ეს არის მშრალად გამომწვარი კირი, როგორც შემაერთებელი საშუალება შირიმის ქვის ფხვნილის დანამატით! შირიმი უპირველესად კახეთში გხვდება. მაგრამ მისი რაოდენობა საკმაოდ შეზღუდულია. შირიმის წარმოშობისათვის საჭიროა, ამ ადგილას არსებობდეს კირქვა და მარმალილო, რაც მასში კარბონატის არსებობას განსაზღვრავს. შირიმის ქვა არის უფრო გვიანდელი, რომელიც მეოთხეულ ერაში არის წარმოშობილი.ეს დანამატი ფხვნილი ალბათ არის ნარჩენი ქვებისა, რომელიც ძეგლის პლასტიური დამუშავებისათვის იქნა გამოყენებული. ტრავერტინი, იგივე „შირიმი“ ლიტერატურაში „კირტუფად“ ან შეცდომით უბრალოდ „ტუფად“ მოიხსენიება და სამეცნიერო ანალიზისას საინტერესო აღმოჩენების წინაშე გვაყენებს. მას მაღალი შემცველობა აქვს რკინის ოქსიდის და ალუმინიუმოქსიდის და როგორც დაფხვნილი მინარევი ისევე „ლატენტურ ჰიდრავლურია“, როგორც ვულკანური წარმოშობის ტუფი. გამოკვლეული Sieblinie (ფხვნილის მარცვლების სიდიდეები. მთარგ. შემდგომში „ზიბლინიე“) თითქმის იმეორებს იდეალურ ე. წ. „Fuller Linie“ -ს (შემდგ.“ფულერლინიე“, ფხვნილის შემადგენელი მარცვლების იდეალური შენაერთი. მთარგმნ), რაც ხსნის ისტორიული სალესი მასალის ექსტრემალურ რეზისტენტურობას და მის სტაბილურ ხარისხს ბუნებრივი პირობების წინააღმდეგ. თითქმის მუსიკალური ჰარმონიულობით აფიქსირებს ზიბლინიეს თანაბარ აღმავლობას მასალის მკვლევარი მეცნიერი და ასკვნის, რომ წინამდებარე გამოკვლევა თავისი ხარისხით და დამუშავებით აღემატება სხვა აქამდე გამოკვლეულ შუა საუკუნეების მასალებსს. კალციუმოქსიდის მაღალი შემცველობა (დაახლ. 70%) მის ხსნად ნაწილაკებში აიხსნება კირის მშარალი ჩაქრობის დამუშავების მეთოდით და ე.წ. „კალკშპაცების“ (კალკშპაცები: დამარცვლული/ დაკორკოშებული ფხვნილის კირის მარცვლები, რომლებიც რეაგირებადი ნაწილაკები არიან) შემცველობით. ამას გარდა, როგორც მინარევი დაფხვნილი ტრავერტინი/იგივე შირიმი შედგება თითქმის მხოლოდ კალციუმკარბონატისაგან. ზოგიერთი სინჯი გვიდასტურებს ასევე გამომწვარი თიხის, როგორც წმინდა ასევე მსხვილად დაფქვილ მინარევსაც, როგორც ლატენტურ ჰიდრავლიკური დამატებითი მასალა. მხლოდ X3 სინჯი, რომელიც აღებული იქნა 2007 წლის მაისში ყველაზე უახლეს შელესილობაზე აჩვენებს ყველა სხვა დანარჩენი სინჯებისაგან გარკვეულად განსხვავებულ შემადგენლობას. ზიბლინიეში მისი მსვლელობა არაჰარმონიულია და ზიგზაგურად გასდევს იდეალურ ხაზს. აქ გარკვევით დასტურდება მასში ცემენტის და ასევე მარილების მაღალი შემცველობა. თუ ჩვენ ამას მიახლოვებით 1900 –იანი წლებით დავათარიღებთ, შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ ამ დრომდე მაღალი ხარისხის მასალის ხმარება ხანგრძლივი პერიოდის მანძილზე, სამშენებლო კულტურის და მასალის ცოდნის ტრადიცია უწყვეტად მიმდინარეობდა. ეს განსაკუთრებით მნიშვნელობას იძენს, თუ პირდაპირ შევადარებთ ცენტრალური ევროპის სივრცეს, სადაც რომაული ოსტატების სამშენებლო ტექნიკები საკმაოდ ადრე დაიკარგა.
წინასწარი გამოკვლევებზე დაყრდნობით, ფიზიკური, ოპტიკური და სტრუქტურული სარესტავრაციო მასალის შერჩევა შესაძლებელია. შემაკავშირებელი მასალის არჩევისას ქვიშა და სხვა მინარევები, მასალების შერევის მეთოდი მნიშვნელოვანია ისტორიული (გარედან გალესილი) ნაგებობის დიდი ხნით შესანარჩუნებლად.კირის გამოწვის გამოცდილებას სალესი მასალის ხარისხისათვის განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს. კირჰიდრატის დღევანდელი და ისტორიული მიღება განსხვავებულია. კისისხევში კირი დღესაც მშრალი გამოწვის მეთოდით მიიღება! ერთერთი გავრცელებული ტექნიკა იყო კირის გამოწვის ორმოში მისი წყლით ჩაქრობა. ამას გარდა კიდევ ორნაირი მეთოდია გადმოცემული კირის „მშრალად“ ჩაქრობისა:
ა) ქვიშის და კირის ფენებად დაწყობა, სადაც კირს გარკვეული რაოდენობის წყალი ესხმება (როგორც კისისხევში)
ბ) გამომწვარი კირის ნატეხების კალათით წყალში ჩაშვება, სანამ ის ბუშტუკებს აღარ წარმოქმნის
ფქვილისებური კირჰიდრატი ორივე მეთოდის შემთხვევაში მიიღება, რომელსაც ხელს უწყობს მასში ჰიდრავლული ნაწილაკების არსებობა. Pესენია, პატარა დამარცვლული კირის ნაწილები, ე.წ. „კალკშპაცენ“, (იხ. ზემოთ) რომელიც ამ გამომწვარ კირშია და სიდიდით ერთი მმ-დან რამოდენიმე მმ-მდეა.
მოხმარების მიზნის მიხედვით კირის ნარჩენები იცრებოდა ან იმსხვეროდა. თეთრი, ყველაზე წმინდა ცარცისებული კალციტი, რომელიც ისტორიულ სალესში 70%-ის ოდენობით იქნა ნაპოვნი ადასტურებს, რომ უმეტეს წილად კირი ისტორიულ სალესში მშრალად იყო ჩამქრალი.
ამ მეთოდით მიღებული სალესი ხმარების დროს საჭიროებს ნაკლებ წყალს შესარევად, აქვს ნაკლები კაპილარული ფორები და არ ნაკლულობს მასაში.ასეთი მშრალი კირის სალესი იგივე მასით უკეთ იტანს კირის უფრო მაღალ შემადგენლობას და გაშრობისას ნახეთქები არ ჩდება.
რის მიღწევასაც დღეს გერმანიაში თანამედროვე ტექნიკით ცდილობენ, - ე. წ. „კალკშპაცის სალესის“ დამზადებას, ანუ, ისეთი კირის სალესი, რომელიც რეაქციაში შედის და რეაგირებს, კისისხევში /საქართველოში დღესაც ტრადიციულ სამშენებლო ტექნიკად გამოიყენება. ეს ვითომდა „ჩამორჩენილობა“ ზოგიერთ შემთხვევაში პირიქით ცოდნით გასწრებაა!
დასკვნა: დიდი კომპეტენტურობით და საქმის ცოდნით საუკუნეების მანძლიზე უბრალო მეთოდებით უმაღლესი ხარისხის საბათქაშო და სალესი კეთდებოდა, რომელიც თავისი შემადგენლობით სამშენებლო ისტორიაში პატარა სენსაციას წარმოადგენს, რაც ღვთიშობლის ეკლესიის დაახლ. 1400 წლიანი არსებობის განმსაზღვრელია.
Subscribe to:
Posts (Atom)